Топширик turmush darajasi deganda nimalar tushuniladi?

ТОПШИРИК

1. 
   Turmush darajasi deganda nimalar tushuniladi?
   

1. Турмуш даражаси деганда, аҳолининг зарурий моддий ва номоддий неъматлар ва хизматлар билан таъминланганлик даражаси, уларни истеъмол қилиш даражаси тушунилади. Тарихий жиҳатдан «турмуш сифати» концепцияси инсон ҳаёт фаолиятининг иқтисодий параметрларини акс эттирувчи «глобал иш билан бандлик», «турмуш даражаси», «меҳнат фаолияти сифати» каби концепцияларнинг ривожланиши ва ўзаро уйғунлашув асосида юзага келган.

2. 
   Turmush darajasi ko’rsatkichlarining asоsiy turkumlarini aytib bering. Iqtisоdiy va ijtimоiy ko’rsatkichlarning rоli kanday?
   

2. Турмуш даражасини баҳолаш учун қўйидаги келтирилган кўрсаткичлар мавжуд:
- даражага оид кўрсаткичлар (мутлақ қийматлар);
- таркибий кўрсаткичлар (даражага оид кўрсаткичларнинг таркибий қисмлари);
- динамик (даражага оид кўрсаткичларнинг ўзгаришини тавсифлайдиган, нисбий) кўрсаткичлар сифатида ҳисоблаб чиқилиши мумкин. Нисбий турмуш даражасини қуйидаги уч жиҳат бўйича аниқлаш мумкин:
а) уни аввалги йиллардаги турмуш даражаси билан таққослаш;
б) бир минтақадаги турмуш даражасини бошқа минтақалардаги (мамлакатлардаги) турмуш даражаси билан таққослаш;
в) амалдаги турмуш даражасини кишиларнинг минимал ва оқилона талабларини ифодаловчи эҳтиёжларнинг ривожланганлик даражаси билан таққослаш орқали.

3. 
   Turmush darajasini оshirishda оmillar qanday o’rin tutadi?
   

3. Aҳоли эҳтиёжлари ва турмуш даражасига таъсир этувчи омиллар - ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш соҳалари самарадорлигининг кўлами, илмий-техник тараққиёт даражаси, аҳолининг маданий-маърифий савияси ва таркиби, миллий хусусиятлар, сиёсий ҳокимиятга боғлиқ. "Турмуш даражаси" мураккаб, кўп қиррали тушунча сифатида қашшоқлик, аҳоли фаровонлиги, турмуш сифати, ходимларнинг моддий ва маънавий эҳтиёжларининг қондирилиш даражаси, аҳолининг иқтисодий ва ижтимоий аҳволи каби бир нечта бир-бирига яқин категорияларга эга. Ахоли турмуш даражаси ҳолатининг ўзгариш йўналишлари ва қонуниятларини аниқлаш учун қуйидагиларни ўрганиш талаб қилинади: даромадлар, харажатлар ҳамда моддий, маданий ва маиший бойликларни истеъмол қилиш кўрсаткичларининг ўзгариш таркиби, динамикаси ва суръатларини; аҳолининг даромадлар ва истеьмол даражаси бўйича табакаланиши
хамда унга ижтимоий-иқтисодий омилларнинг таъсирини.

4. 
   O’zbekistоndagi, rivоjlangan va rivоjlanayotgan davlatlardagi turmush darajasini qanday bahоlaysiz?
   

4. Yaxshi.
5. Ahоli darоmadlari deganda nimalar tushuniladi va uning qanday turlari mavjud?
5. Aholi daromadlari deganda topayotgan pulini harajatlardan qolgan qismini daromat deb tushunaman.
6. Darоmadlarning eng muhim manbalari nimalardan ibоrat?
6. ilm, mehnat, va sabr.
8. Iste`mоl byujeti nima u qanday ko’rsatkichlarga ega?
8. Истеъмол бюджети моддий ва маънавий неъматлар ва хизматлар истеъмоли салмоғи ва таркибининг қиймати баҳоси ҳамда солиқлардан иборат.
9. Yashash minimumi va iste`mоl savatchasi nimani bildiradi?
9. Яшаш минимуми кўрсаткичлари давлат томонидан ижтимоий сиёсат юритишда қўлланилади (хусусан, аҳолининг турмуш даражасини баҳолаш учун яшаш минимумидан паст, тенг ва юқори даромадли аҳоли салмоғи аниқланади), аҳолининг кам таъминланган қатламларини қўллаб-қувватлаш учун аниқ етиб борадиган манзилли ижтимоий ёрдам учун негиз бўлиб хизмат қилади, энг кам иш ҳақи ва пенсияларни асослашда фойдаланилади, шунингдек, кам
таъминланганлик мезони ҳамдир. Турмуш даражаси кўрсаткичлари умумий ва хусусий турларга ажратилади.