Dunyoning va
Yevropaning ikkiga
boMinishi
Koreya urushi
Ikki eng buyuk davlat o ‘rtasida m unosabatlarning
to b o ra keskinlashib borishi oqibatida ikki harbiy-
siyosiy ittifoq vujudga keldi.
U larning birinchisi AQSH va uning ittifoqchi-
larini birlashtirgan Shim oliy A tlantika shartnom asi — N A TO deb ataldi.
Bu ittifoq 1949-yilning 4-aprelida V ashington shahrida 12 davlat ishtirokida
tuzildi (A Q SH , Buyuk B ritaniya, Fransiya, K an ada, Belgiya, D aniya,
Islandiya, Italiya, Lyuksemburg, Gollandiya, Norvegiya, Portugaliya). AQSH
generali D. E yzenxauer uning q o ‘m ondoni etib tayinlangan.
1949-yilning 1-oktabrida k om m unistik Xitoy Xalq R espublikasining
tashkil topishi, 1950-yilda esa SSSR bilan Xitoy o ‘rtasida «D o‘stlik, ittifoqlik
va o ‘zaro yordam to ‘g ‘risida» shartnom a im zolanishi A Q SH ni qattiq tash-
vishga solib q o ‘ydi. X X R ning tashkil topishi bilan «jahon sotsializm tizimi»
shakllanishi nihoyasiga yetdi. 1955-yiIda G F R NATOga a ’zo etib qabul
qilindi. Sharqiy Yevropa davlatlari (SSSR , Polsha, Vengriya, Rum iniya,
Bolgariya, Chexoslovakiya, G D R ) bunga javoban 1955-yilning 14-m ayida
o ‘zlarin ing harbiy -siyosiy ittifoqi — V arshava shartn o m asi tash k ilo tin i
tuzdilar. Shunday qilib, dunyo, shu jum ladan, Y evropa ikkiga b o iin d i.
Ikkinchi ja h o n urushidan so ‘ng K oreyaning shi-
m olini SSSR, janubini esa A Q SH armiyasi ishg‘ol
etdi. G erm aniya b o iin g a n id a k , bu yerda ham bir davlat ikkiga b o iin d i va
ikki hukum at tuzildi. 1949-yilda SSSR va AQSH K oreyadan o ‘z armiyalarini
olib chiqib ketdilar. 1950-yilning 25-iyunida Shim oliy Koreya arm iyasi
chegarani buzib o ‘tdi va Janubiy Koreyaga hujum qildi. AQSH ushbu m a-
salaning BM T da m uhokam a etilishiga erishdi. BM T Shim oliy Koreyani
agressor deb tan oldi va unga qarshi urush harakatlari boshlashga ruxsat
etdi.
Asosan AQSH qurolli kuchlaridan tashkil etilgan xalqaro kuchlar 15-
sentabrda K oreya yarim oroliga tashland i. Bu qurolli k u ch lar Shim oliy
Koreya armiyasi harakatini to ‘xtatdi ham da Janubiy Koreya hududidan surib
chiqardi. O ktabr oyi oxiriga kelib esa AQSH harbiy kuchlari Shim oliy
Koreya poytaxti Pxenyan shahrini egalladi. S hundan so ‘ng Xitoy Xalq Res-
publikasi o ‘z harbiy kuchlarini Shim oliy Koreyaga yordam ga yubordi. SSSR
ning ham Koreya urushiga aralashishi m um kinligi aniq-ravshan b o iib qoldi.
S hundan so ‘nggina A Q SH Shim oliy Koreyaga qarshi urush harakatlarini
to ‘xtatishga m a jb u rb o id i. 1953-yilda yarash bitim i im zolandi. U nga k o ‘ra,
har ikki koreys davlati chegarasi urushgacha b o ig a n holatida (38-parallel
kenglikda) tiklandi. Shu tariqa Koreya yarim orolida urush to ‘xtadi. Biroq
m am lakat ikkiga b o iin g a n ic h a qoldi. Shim oliy Koreya SSSR bilan, Janubiy
Koreya esa A Q S H bilan yaqin m unosabat o ‘rnatdi.
Ikkinchi jah o n urushidan so ‘ng buyuk davlatlar
F a la s tin d a y a h u d iy la rn in g o ‘z d a v la tig a ega
Do'stlaringiz bilan baham: |