Э. ҚОсимов, М. Aкбaров пaрдозбоп қурилиш aшёлaри

Кимёвий чидамлилик. Қурилиш ашёларининг ушбу хоссаларини мукаммал билиш йўл қурилиши ва пардозловчи мутахассислар учун зарурдир. Aшёларнинг кислоталар, ишқорлар ва газлар таъсирига қаршилик кўрсатиш даражаси кимёвий чидамлилик деб аталади. Турли кимёвий реактивлар таъсирида ашёнинг бузилиши унинг нураши ёки коррозияланиши деб аталади. Саноатнинг кўпгина тармоқларида, айниқса кимё саноатида қурилиш ашёлари зарарли суюқликлар ва газлар таъсирида бўлади. Шунингдек, чиқинди суюқликлардаги эркин кислоталар ёки ишқорлар қувурларга зарарли таъсир этади. Ўрта Осиё ҳудудларига хос бўлган шўрхок ерлар ҳам қурилаётган иншоотлар учун зарарлидир.
Қурилиш ашёларининг кўплари кислота, ишқор ва туз эритмалари таъсирига чидамсиздир. Табиий тош ашёлари (масалан, оҳактош, мармар, доломит ва бошқалар) кислоталар таъсирида тезда бузилса, битумлар эса бунга чидамлидир. Aммо, улар ҳам тўйинган ишқор эритмаларида бузилиш хусусиятига эга. Сирланган ва юқори мус­таҳкам сопол буюмлар (қоплама, полбоп тахтачалар, қувурлар ва ҳ.к.), пластмассалар, битум ва қатронлар зарарли муҳит таъсирига анчагина чидамли ашёлардир. Aшёнинг кимёвий чидамлилигини аниқлаш учун уни кукун ҳолатида зарарли муҳит таъсирига қўйилади ва эталонга нисбатан таркиби, оғирлиги, мустаҳкамлиги ва шаклининг ўзгаришига қараб чидамлилик даражаси аниқланади.
Aшёларнинг зарарли муҳит (кислота, ишқор, туз эритмалари) таъсирида чидамлилигини аниқлаш учун шу муҳитда синалган намуна туйиб тарозида тортилади ва эталон намуна оғирлигига бўлинади. Кислотага чидамли ашёларга — таркибида 25% дан кўп углерод бўлган пўлат ва чўян, гранит, диобаз, базалт тоғ жинслари қотишмаси, силикат шиша, сопол ашёлар, тошқолситалл, кислотага чидамли бетон ва бошқалар киради. Ишқор эритмаларига чидамли ашёларга махсус хромникел, пўлат, никел латуни, оҳак­тош, портландцемент ва глинозем цементли бетонлар киради. Кимё­вий чидамли ашёларни тавсия этишдан олдин ҳар бир обектни қандай маҳсулот ишлаб чиқариши ва уларнинг қай даражада зарарлилиги тажрибахоналарда ўрганилади ва кейин таққослаб танланади.