Дядя Горгудун мязар йери щаггында



Download 6,67 Mb.
bet88/289
Sana21.02.2022
Hajmi6,67 Mb.
#15826
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   289
-15. /-Ib-/-Ub-/ -De.K- / > yıġup (Trb.) > yıkup
Azerbaycan Türkçesinde -Ib/-Ub öğrenilen geçmiş zaman ekidir. Eski Türkçe isim- fiilin turur şekli, -p gerundiumuna getirilerek birleşik çekim yapılırdı. Bu birleşik çekimden turur yardımcı fiili düşünce -p gerundiumu tek başına öğrenilen geçmiş zaman eki görevini üstlenmiştir. (Sarıkaya, 1998:279-80). Yıkup sözcüğünde -u > -ı sesli daralması söz konusu olup, yıkup> yıkıp şeklini alır.
b)- Fonetik değişime uğramamış sözcük benzeşmeleri;
Aynı şekilde gibi herhangi bir değişime uğramadan Dede Korkut destanında yazıldığı gibi bazı sözcükler de Trabzon ağzında kullanılmaktadır ki, /De.K/ > caldum // (Trb.) > aldum, /De.K/ > caldun // (Trb.) > aldun, /De.K/ > caltun // (Trb.) > altun, /De.K/ > aldanmadum // (Trb.) > aldanmadum, /De.K/ > aslum // (Trb.) > aslum , /De.K/ > aşuk // (Trb.) > aşuk, /De.K/ > atlu // (Trb.) > atlı , /De.K/ > bakdum // (Trb.) > bakdum, /De.K/ > başun // (Trb.) > başun, /De.K/ > başum // (Trb.) > başum, /De.K/ > bezirgan // (Trb.) > bezirġan, /De.K/ > cānum // (Trb.) > canum, /De.K/ > dedüm // (Trb.) > dedüm, /De.K/ > degirmen // (Trb.) > deġirmen, /De.K/ > hānum // (Trb.) > hanum, /De.K/ > kapusuną // (Trb.) > kabisuna, /De.K/ > kızcuğazuñ // (Trb.) > kızcuğazuñ, /De.K/ > komądum // (Trb.) > komadum, /De.K/ > ḳarşulamak // (Trb.) > karşulamak, /De.K/ > kulağuz // (Trb.) > kulağuz, /De.K/ > oğlancuğu // (Trb.) > oğlancuğu, /De.K/ > oğlancuğum // (Trb.) > oğlancuğum, /De.K/ > oynatdum // (Trb.) > oynatdum, /De.K/ > ögmeg // (Trb.) > öğmek, /De.K/ > öpdü // (Trb.) > öpdü, /De.K/ > öyün // (Trb.) > öyün (yemek faslı, övünmek), /De.K/ > sandum // (Trb.) > sandum, /De.K/ > saparum // (Trb.) > saparum, /De.K/ > saydum // (Trb.) > saydum, /De.K/ > senüñ // (Trb.) > senüñ…vb. bir çok söz Trabzon diyalektinde olduğu gibi yaşatılmaya devam etmektedir.
Sonuç olarak, destan, ortak Türk kültür birliğini ifade etmesinin yanı sıra aynı zamanda da ortak dil zenginliğini yansıtır. Bu bağlamda Dede Korkut boylarından Trabzon ile alakalı tarihi olaylar sonucunda oluşturulmuş “Kanturalı” ve gerekse “Salur Ķazanuŋ Ėvinin Yaġmalanduġı Boy”lardaki fonetik dil hususiyetleri günümüz Trabzon ağzında ilk gündeki özellikleriyle olduğu gibi yaşatılmaya devam etmektedir. Bu ise Trabzon ağzının Dede Korkut arcılığı ile tüm dünya Türkleri arasında kırılmaz bir bağ olduğunu açık şekilde göstermektedir.

Download 6,67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   289




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish