Dunyo siyosiy xaritasining shakllanishining asosiy bosqishlari

1. Dunyo siyosiy kartasining shakllanish xususiyatlari va asosiy bosqichlari
Siyosiy kartaning ahamiyati shundan iboratki, u mamlakatlarning xalqaro miqyosda tutgan o`rnini, ichki siyosiy–ma`muriy strukturasi hususiyatlarini o`zida aks ettiradi. Chunki har qanday mamlakatlar va xalqlarning butun hayoti ularning siyosiy chegaralari, belgilangan o`z hududlarida o`tadi. Har bir mamlakatning ma`lum bir chegara doirasida ega bo`lganligi dunyoning siyosiy kartasini keltirib chiqaradi. Shunday ekan jahon siyosiy kartasining shakllanishi uzoq davom etadigan tarixiy jarayon bo`lib, u kishilik jamiyati rivojlanish bosqichlarini o`ziga aks ettiradi. U ya`ni jahon siyosiy kartasi asrlar davomida o`zgarib, davlatlarning paydo bo`lishi, parchalanib ketishi, chegaralarining o`zgarishi, yangi erlarning kashf qilinishi, mustamlaka etilishi, metropoliya va mustamlakalarning paydo bo`lishi, dunyoni bo`lib olish va qayta taqsimlanishni o`zidi aks ettiradi. Shu sababli ham, dunyoning hozirgi zamon siyosiy kartasi–bu siyosiy geografiyaning o`rganish predmeti hisoblanadi. Siyosiy geografiya esa iqtisodiy va ijtimoiy geografiyaning bir tarmog`i hisoblanadi.

Dunyoning siyosiy kartasining shakllanish muammolari V.A.Kolosov (1988 y.), K.e.Sarokin (1996 y.), M.M.Golubchik (1998 y.), Yu.N.Gladkiy, S.B.Lavrov (2001 y.), Q.Aberqulov (2000 y.) va boshqalarning ishlarida o`z aksini topgan. Ushbu olimlarning fikriga ko`ra, dunyo siyosiy kartasining shaklllanishini quyidagi davrlarga bo`lish mumkin: qadimgi, o`rta asrlar, yangi, eng yangi va hozirgi zamon.