Дўстов Ҳ. Б. Коррозиядан ҳимоя қилиш

9.3-расм. Термоалюминийлаш жараёнининг схемаси. 
1–печ; 2–клапан; 3–реакцион аралашма; 4–темир яшик; 5–буюм. 
Инерт тўлдирувчи ҳисобланган Al
2
O
3
алюминий заррачаларининг бир-
бирига ёпишишига имкон бермайди ва ҳароррат ортиши билан умумий масса 
ичига қўшилиб кетади. У алюминийнинг дисперс ҳолатда сақланишига имкон 
туғдиради, диффузия жараёни боришини осонлаштирувчи умумий реакцион 
аралашманинг ғовак ҳолатда бўлишини таъминлайди. 
Аммоний хлориди буюм оксидланишининг олдини олиш мақсадида 
ҳавони сиқиб чиқариш ва махсус газ муҳити ҳосил қилиш учун идишга 
киритилади. Идишдаги ҳарорат 900–1000°С гача етганда NH
4
Cl парчаланиши 
юз беради. Бунда қуйидаги реакциялар бориши мумкин: 
NH
4
C1 ↔ NH
3
+ НСl
2NH
4
Cl = 2NH
3
+ Cl
2
+ Н
2
Сl
2
нинг ёки НСl нинг алюминийга таъсири қуйидаги реакциялар орқали 
бориши мумкин: 2Аl + 3Сl
2
= 2АlСl
3
2Аl + 6НСl = 2АlСl
3 
+ 3Н
2
Алюминий хлориди учувчан бирикма бўлганлиги сабабли пўлат буюмлар 
сиртига жуда тез етиб боради. Натижада сиртда қуйидаги алмашинув 
реакцияси амалга ошади: 
6АlСl
3
+ 2Fe = 2FeAl
3
+ 9Cl
2
Озод хлор алюминий билан таъсирлашиб, яна учувчан алюминий хлориди 
ҳосил қилади. Шундай қилиб, газ фазаси орқали қопловчи металл 
(алюминий)нинг буюм металл (пўлат) сиртига кўчиши амалга ошади.
Ундан кейин деталнинг сирт қатламига алюминий атомларининг 
диффузия жараёни амалга ошади. Бу жараён 950–1000°С ҳароратда 5–6 соат 
давом этади. Қанчалик ҳарорат юқори ва давомийлик кўп бўлса, ҳимоя 

---

234 
қатламининг чуқурлиги шунча катта бўлади (9.4-расм). Одатда ҳосил 
қилинадиган ҳимоя қатламлари 0,3 дан 0,6 мм гача қалинликда бўлади.