Donli ekinlarni kimyoviy tarkibi Sabzavot va poliz mahsulotlarining kimyoviy tarkibi Donli ekinlarni kimyoviy tarkibi

Don

Stronsiy-90
Bug’doy	1130,5	340,0	90,5	87,91	7,10	4,90
No’xat	2774,5	2157,0	105	79,59	18,05	2,36
Seziy-137
Bug’doy	1062,9	584,3	228,6	77,10	12,34	10,51
No’xat	1161,4	659,3	703,6	62,64	8,48	28,88

Oqsil moddalar. Oqsillar har qanday tirik tarkibiga kiradi, ular tirik asosi bo’lib hisoblanadi. O’sish va rivojlanish jarayonlari oqsil moddalari bilan bog’liq.Fermentlar, gormonlar va boshqa birikmalar oqsil moddalari bo’lib hisoblanadi.Oqsillar murakkab yuqori molekulyar birikmalar bo’lib ularning sintezi nuklein kislotalar ishtirokida o’tadi. Oqsilning molekulasi polipeptid zanjirlardan tuzilgan bo’lib aminokislotalarning turli hil miqdordagi qoldiqlaridan tarkib topgan. Oqsil molekulasining xossalari, molekulaning o’zining o’lchamlariga bog’liq, ya’ni polipeptid zanjirlarining bir-biri bilan bog’lanish usullariga va polipeptidlarning aminokislotalar tarkibiga bog’likdir.Oqsillar oddiy (proteinlar) va murakkab (proteidlar) bo’ladi.Oddiy oqsillar gidroliz qilinganda aminokislotalarga parchalanadi. Turli hil eritmalarda erish qobiliyatiga qarab urug’dagi oddiy oqsillar quyidagi guruxlarga bo’linadi: 1. Albuminlar – distillangan suvda eriydi. 2. Globulinlar – tuzli eritmalarda eriydi. 3. Prolaminlar – spirtda eriydi (60-80% etil spirti). 4. Glyutelinlar – kuchsiz kislota va ishqorda eriydi. Hamma oddiy oqsillar aminoqislotalardan tuzilgan, ularning soni 40 tadan ortiq, lekin doimiy komponentlari bo’lib 23 ta aminoqislota hisoblanadi. Urug’larning oqsillarida quyidagi aminokislotalar uchraydi: glikonol, norleysin, alanin, serin, sistin, tirozin, asparagin kislota, glyutamin kislota, arginin, sistein, prolin, oqsiprolin, gistidin
Almashtirib bo’lmaydigan aminokislotalar: valin, leysin, izoleysin, treonin, fenilalanish, metionin, lizin, triptofandir.
Almashtirib bo’lmaydigan aminokislotalardan oziq moddalarda juda noyobi: lizin, triptofan, meteonin kabilardir.
Murakkab oqsillar – asosan murtakda yig’ilgan (proteidlar – glyukoproteidlar, lipoproteidlar, xromoproteidlar, nukleo proteidlar).