Dinshunoslik faniga kirish. Dinning ibtidoiy shakllari. Reja

Ajdodlarga sig’inish - eng qadimgi oila-urug’larning dastlabki diniy e’tiqodlaridan biri bo’lib, totemizm, fetishism, shaxsiy homiy ruhlarga sig’inish, oila-urug’ oqsoqol-homiylariga, qabila boshliqlariga sig’inish kabilar asosida tarkib topgan.

Bu e’tiqodga amal qiluvchilar ajdodlarning ruhlari odamlardan kuchli, shu sababli urug’ning farovonligi shu ruhlarga bog’liq, deb tasavvur qilganlar. Buning asosida Yunoniston va qadimgi Rim mayda dinlarida qahramonlarga sig’inish, keyinroq esa xristianlik va Islomda avliyolarga sig’inish paydo bo’ldi.

O’rta Osiyoda Islom dini tarqalgach, ma’lum davrlargacha Islomga xos urf-odatlar sifatida arvohlarni, avliyolarni eslab, ularga sig’inish, ulardan madad so’rash, ular uchun xudoyi, jonzot so’yib qurbonliklar qilish, is chiqarish, avliyolar maqbara va mozorlari oldidagi daraxtlarga latta-puttalar bog’lab kelish, mozorlardagi qabr ustiga sham yoqib qo’yish va shu kabi sarqit, bid’at odatlar ham bo’ldi.

Izoh: Qabrlar tepasiga chiroq, sham yoqish, to’yda kelin-kuyovni gulxan atrofida yetti marta aylantirish kabi odatlar zardushtiylik dinidan o’tgan sarqitlardir.

Islom dinida bunday odatlar eng og’ir gunoh-shirkka kiradi, shuning uchun bunday bid’at ishlar dinimizda qat’iyan man (harom) qilingan. Bu urf-odatlar hozir ham bizda ma’rifat yog’dulari ta’sirida barham topgan.