Dilnavoz Yusupova

A.P.Chexov, Jek London, I.Bunin, S.Sveyg, J.Joys, A.Morua
kabi adiblar hikoyachilikda 
katta shuhrat topganlar.
Ayniqsa, 
fransuz adabiyotida Gi de Mopassan
, 
Amerika adabiyotida O’Genri, rus 
adabiyotida A.P.Chexov, o‘zbek adabiyotida Abdulla Qahhor
singari yozuvchilar hikoya 
ustalari hisoblanadilar. O‗zbek adabiyotida 
Said Ahmad, Odil Yoqubov, Shukur 
Xolmirzayev, O‘tkir Hoshimov, Erkin A’zamov
kabi yozuvchilar ham hikoya janrining 
ustalari sifatida e‘tirof etiladi. 
Ayniqsa, Abdulla Qahhorning «O‗g‗ri», «Bemor», «Anor», «Boshsiz odam» kabi 
qator hikoyalari o‗zbek adabiyotidagi hikoya janrining mumtoz namunalari hisoblanadi. 
Bularda yozuvchi ko‗rgan, kuzatgan yoki eshitgan voqealarini teran idrok etib, insonlar 
hayotining o‗ziga xos jihatlaridan birini, turmushning alohida olingan biror lavhasini 
tasvirlaydi. Shu orqali kitobxonga ta‘sir ko‗rsatib, uni fikrlashga, o‗y-mulohazaga 
undaydi, badiiy zavq va hayajon bag‗ishlaydi, ibratli xulosalar chiqarishga da‘vat etadi. 
Ixchamlik hikoyaning muhim belgisidir.
QISSA
janri ham mazmunan, ham shaklan o‗rtaliqda joylashgan. Unda qamrab 
olinadigan voqealar ko‗lami, qahramonlar ishtiroki, talqin etish mo‗ljallangan muammolar 
hajmi hikoyanikidan katta bo‗lsa, romannikidan kichkinadir. Abdulla Qodiriyning 
«
Uloqda
»
, G‗afur G‗ulomning 
«
Mening o‘g‘rigina bolam
»
hikoyalari doirasiga qamrab 
olingan mazmun-mohiyat G‗afur G‗ulomning «Shum bola» qissasiga singdirilgan 
mazmun-mohiyatdan birmuncha kichikligini darrov ilg‗ash mumkin. Qissada syujet 
markazini bir bosh qahramon taqdiri tashkil etadi. Qissada voqea-hodisalar romandagi 
kabi ko‗p planli, davr ziddiyatlari romandagi kabi keng ko‗lamli aks ettirilmaydi, balki 
uning ma‘lum bir tomonigina tasvirlanadi. Qissa qisman romandan kichik, hikoyadan 
katta bo‗lishi kerak. Bu o‗rinda bizni asarlarning hajmi aldab qo‗ymasligi lozim. Masalan, 
shunday hikoyalar borki, ularning hajmi uncha-muncha qissanikidan kattaroqdir. 
Aksincha, shunday romanlar yoziladiki, ularning hajmi qissadan kichikroq bo‗lishi 
mumkin. Bu yerda gap, boya aytganimizdek, yozuvchi tomonidan asarga singdirilgan 
mazmun-mohiyat ko‗lamidadir. Demak, har qanday janrning muvaffaqiyatini yozuvchi 
tafakkur darajasi belgilaydi desak to‗g‗ri bo‗ladi. Qissa janrida yaratilgan asarlar:

---

124