Dilnavoz Yusupova

8. Mustasne’ yoki tasne’
(
har bandi to‘qqiz misradan tashkil topgan
) musammatlar. 
Turkiy adabiyotda mustasne‘ janri Fazliy Namangoniy ijodida uchraydi.
9. 
Muashshar 
yoki 
mashru’
(
har 
bandi 
o‘n 
misradan 
tashkil 
topgan
) musammatlar. Nodiraning «Firoqnoma» asari muashsharga misol bo‗la oladi. 
Mazkur muashshar quyidagi band bilan boshlanadi: 
Ohkim, behad menga javr-u jafo aylar falak,
Furqat ichra qismatim dard-u balo aylar falak,
Yordin ayru menga ko‘p mojaro aylar falak,
G‘am bila guldek yuzumni kahrabo aylar falak,
Bevafodur, oqibat kimga vafo aylar falak,
Hasrat-u dard-u alamga mubtalo aylar falak,
Yorni, albatta, yoridin judo aylar falak,
Gul bila bulbulni bebarg-u navo aylar falak,
Hech kim, yo Rab, jahonda yoridin ayrilmasun,
Jondin ortuq, mehribon dildoridin ayrilmasun.
Musammatlar qofiya tizimi ham to‗rtga bo‗linadi: 
1. Musammatlar xuddi g‗azal kabi qat‘iy qofiya tizimiga amal qilishni talab etadi, 
ya‘ni birinchi bandning barcha misralari o‗zaro qofiyalanib, keyingi bandlarning faqat 
oxirgi satrlari birinchi bandga (masalan, musamman musammatda: 
a-a-a-a-a-a-a-a, b-b-b-
b-b-b-b-a, d-d-d-d-d-d-d-a
va hokazo tarzda) qofiyalanadi.

---

120 
2. Musammatlarning ikkinchi bir turida keyingi bandlarning oxirgi bir emas, ikki 
misrasi birinchi band qofiyasiga (masalan, musamman musammatda: 
a-a-a-a-a-a-a-a, b-
b-b-b-b-b-a-a, d-d-d-d-d-d-a-a
va hokazo tarzda) ohangdosh bo‗ladi.
3. Musammatlarning shunday turi ham borki, unda oxirgi ikki misra barcha 
bandlarda aynan – naqarot kabi takrorlanadi. Masalan, Zokirjon Furqatning jami yetti 
bandli «Sayding qo‗yaber, sayyod...» musaddasi shunday. Ya‘ni uning birinchi bandi