Denov tadbirkorlik va pedagogika

6.4. Ishbilarmonlik etikasi
Ishbilarmonlig etikasi- bu yaxshilik va yomonlik, ma‘naviylik va ahloqiylik, 
insonni jamiyatdagi ma‘lum o‘rni va hayoti va faoliyatining ma‘nosi haqidagi 
tushunchalarga mos keluvchi inson hulqining ta‘limi va amaliyotidir. 
Ishbilarmonlik etikasi o‘z ichiga menejer, har qanday ishbilarmon kishi qo‘yilgan 
maqsadlarga erishish uchun suyanadigan ideallarni oladi.
 
Ishbilarmonlik etikasi faoliyatining u yoki bu sohasida tavakkalli, novatorli,
halol, omilkor va qonuniy biznesni olib borishga asoslanadi. Tadbirkorlik 
faoliyatining xili va uning alohida turlaridan qat‘iy nazar, ishbilarmonlik etikasi, 
ya‘ni milliy etnik an‘analarini va undan kelib chiquvchi qoidalarni hisobga olishi 
kerak. 
Ishbilarmonlik etikasi menejerning xarakteri, uning qalbi, aqlining 
xususiyatlari, motivatsiya, ma‘lumoti va bilimlarining darajasi, uning jamoada, 
jamiyatdagi insonlarga nisbatan hulqi bilan chambarchars bog‘langandir. Obru, 
faxr, halollik, izzattalablik, oliyjanoblik, muloyimlik menejer ishbilarmonlik 
etikasining ―arsenaliga‖ kiradi, uni ijobiy ta‘riflaydi. 
Biznesda muvaffaqiyatga erishish uchun menejerlarga ishbilarmonlik 
etikasining asosini egallash muhimdir. Boshqaruv amaliyoti etik me‘yorlarni, ya‘ni 
kasbiy etikaning postulatlari(isbotsiz qabul qilinadigan qoidalar)ni ishlab chiqqan,
ular tadbirkor, menejerning etik kodeksi deb ataluvchining asosida yotadilar. Ya‘ni 
madaniy tadbirkor, menejer: 
-
o‘z mehnatini nafaqat o‘zi uchun, balki boshqalar, jamiyat, davlat uchun 
foydali bo‘lishiga ishonishi; 
-
o‘zini o‘rab turgan insonlar ishlashni xohlashlari va bilishlari, o‘zlarini 
tadbirkor bilan birga ko‘rsatishga intilishlaridan kelib chiqishi; 
-
biznesga ishonishi, uni o‘ziga jalb qiluvchi ijod sifatida baholashi, biznesga 
san‘atga kabi qarashi; 
-
raqobatni zarurligini tan olishi, ammo hamkorlikni zarurligini ham 
tushunishi; 
-
o‘zini shaxs sifatida, har qanday shaxsni esa o‘zi kabi hurmat qilishi; 
-
har qanday mulkni, davlat hokimiyatini, ijtimoiy harakatlarni, satsial 
tartibni, qonunlarni hurmat qilishi; 
-
o‘ziga va boshqalarga ham ishonishi, kasbiy mahorat va omilkorlikni hurmat 
qilishi; 
-
ta‘lim, fan va texnika, informatika, madaniyatni qadrlashi, ekologiyani 
hurmat qilishi; 

---

106 
-
yangiliklarga intilishi; 
-
insonparvar bo‘lishi kerak. 
SHu munosabat bilan 1912 yilda Rossiya savdogarlari gilьdiyasi tomonidan 
shakllantirilgan ishbilarmon kishining tamoyillari g‘oyatda ibratlidir: 
-
hokimiyatni hurmat qil; 
-
halol va to‘g‘ri bo‘l; 
-
hususiy mulkchilik huquqini hurmat qil; 
-
insonni sev va hurmat qil; 
-
so‘zinga sodiq bo‘l; 
-
mablag‘larining bo‘yicha yasha; 
-
maqsadga intiluvchi bo‘l. 
Menejer uchun yana ma‘lum ijtimoiy muhitda vujudga kelgan hulq qoidalari-