Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti tadbirkorlik va boshqaruv fakulteti xalmuratov m. A

KO’ZNING YoRDAMChI APPARATLARI
KO’Z SOQQQASINI HARAKATLANTIRUVChI MUSKULLAR
Ko’z soqqasini ko’ndalang-targ’il muskullar (kishi ixtiyor bilan ishlovchi) harakatga keltiradi, bular 4 ta to’g’ri, 2 ta qiyshiq muskuldan iborat. Ko’ndalang-targ’il muskullar (ostki qiyshiq muskuldan tashqari) ko’z kosasi tubidan, ko’ruv teshigi atrofidan boshlanib, ko’z soqqasining turil tomonlariga kelib yopishadi. M. rectus superior ko’zning to’g’ri muskuli, ko’z soqqasining tubi, ko’rish teshigining ustki chetidan boshlanib, ko’z soqqasi ekvatorining yuqori chetiga birikadi. U qolgan uchta to’g’ri muskullarga qaraganda kuchsizroq bo’lib, ustki qovoqni ko’taruvchi (m. levator palpebrae superior) muskuli ostida, ko’rish nervining ustki gorizontal tekisligida yotadi.
KO’Z QOVOQLARI VA KON’YuNKTIVA
Ustki qovoq- palpebra superior va pastki qovoq - palpebra inferior ko’z soqqasining oldingi yuzasini ustdan qoplab turgan teri burmalari bo’lib, ko’z yorig’ini parda (shirma) holida bekitib-ochib turadi. Qovoqlar yumilganda ko’z tamomila yopiladi. Ustki qovoq pastki qovoqqa nisbatan kattaroq bo’lib, deyarli qoshlar ostidan boshlanadi, deyish mumkin. Shuning uchun ham ko’zni ochib-yumishda yuqori qovoqlar muhim rol o’ynaydi. Qovoqlarning oldingi (yuzga qaragan) qavariq yuzasi - faciaes anterior va orqa (ko’znining ichiga qaragan) yuzasi facies posterior tafovut qilinadi. Qovoqning oldingi va orqa yuzalari qovoqning erkin qilinadi. Qovoqning oldingi va orqa yuzalari qovoqning erkin chekkasi yoki milkida bir-biriga o’tadi. Milkning oldingi chekkasi - limbi palpebralis anteriores chekkalari bor. Limbi palpebralis anteriores bo’ylab kipriklar - cilia joylashgan.
Ko’z yoshi bezi. Ko’z yoshi bezi - glandula lacrimalis ko’z kosasining yuqori lateral tomonida, peshona suyagining fossa gi lacrimalis chuqurchasida joylashgan bo’lib, alveolyar - turbkasimon tuzilishga ega. Bezdan 81 chiquvchi 5-12 ta yosh chiqaruvchi naychalar ko’z soqqasining yuqori lateral tomonida kon’yunktiva bo’shlig’iga ochiladi va u yerdan ko’z soqqasining medial burchagi tomon yo’nalib, bu yerda joylashgan ko’z yosht ko’liga to’planadi. Ko’z yoshi qopi saccus lacrimalis ostki tomonga, burun bo’shlig’iga canalis nasolacrimalis orqali ostki burun yo’liga ochiladi.