Denov filiali pedagogika fakulteti

(„Gulxan“dan)
Mirzo Ulug‘bek haqida nimalarni bilasiz?


387- mashq. She’rni ifodali O’qing va ko‘chiring.
Lolalar kuldi, Har yoq to'la gul,
Gullar ochildi. Ochildi sumbul.
Zarrin quyoshdan Qo‘shiq boshladi
Nurlar sochildi. Daraxtda bulbul.
N. Xolmurodov
Fe’llarni topib, zamonini ayting.
zarrin — tovlanib turgan, yarqiroq
sumbul — gulning nomi
Kuldi fe’li qanday ma’noda qo'llangan?


388-mashq. She’rni ifodali o‘qing. Ajratilgan gaplarda shoir nima demoqchi?
Tug'ilganmiz quyosh bo'lib
Tong quchog'ida.
O’smoqdamiz quloch yoyib
Vatan bog’ida.
Yaxshilikka tug’ilganmiz,
Ardoqlar zamon.
Nur — ipakka yo‘g’rilganmiz,
Tinch bo’lsin jahon.
Bu kelajak keng jahon,
Qolingni ber, o’rtoqjon!
Obid Rasul
She’rni ko'chiring. Fe’llarni topib, zamon qo'shimchalarini belgilang.


N a m u n a: kelganmiz.


„Mening Vatanim“ mavzusida hikoya fuzing va yozing.


O’tgan zamon fe’li
389-mashq. O’qing. Fe’llarni topib, asos va qo‘shimchalarga ajrating. Fe’llardan anglashilgan harakat qachon bajarilgan?
Beysbol Amerikada juda taraqqiy etgan. U sportning bir turi, 1999-yili O’zbekistonda beysbol federatsiyasi tuzildi. O’zbekiston jahon va Osiyo federatsiyasiga a'zo bo'ldi. Beysbolchilarimiz 2001-yil xalqaro maydoga chiqishdi. Ular 2001 - yil indoneziyaning Jakarta shahrida o‘tkazilgan beysbolchilar musobaqasida qatnashdilar.
Toshkent shahrining Rohat ko‘li bo‘yida beysbolchilar shaharchasi qurilgan.
(„Gulxan“dan)


Fe’llardagi -di, -gan qo'shimchalari qanday ma’noni bildiryapti.


O’tgan zamon fe’li nutq so'zlanib turgan paytdan oldin bajarilgan (yoki bajarilmagan) harakatni bildiradi. -di -gan — o'tgan zamon qo'shimchalaridir.


Hozirgi zamon fe’li
400-mashq.O’qing. Fe’llarni toping. Qaysi gaplardagi harakat siz so'zlab turgan vaqtda bajarilyapti?
Derazamning oldida bir tup o‘rik o‘sgan. U erta bahorda oppoq bo'lib gullaydi. Shu o‘rik gullagarida jonimni hovuchlab turaman.
Mana, qor aralash yomg'ir yog'yapti. O’rik bechora oppoq, nozik gullarini qayoqqa yashirishni bilmayapli. Buni ko'rib mening yuragim ezilmoqda...
(Muxtor Xudoyqulovidan)


Hozirgi zamon fe’li nutq so'zlab turgan paytda bajarilayotgan (yoki bajarilmayotgan) harakatni bildiradi -yap, -moqda hozirgi zamon qo'shimchalaridir.