Dawletmuratov Adilbay Mirzabaevich

Sap monopoliya sharayatındaǵı báseki óndiriwshiler ortasında bolmaydı, al olar resurs qarıydarları bolǵanda payda boladı.
Monopsoniya sharayatında málim tovar hám xızmetler bazarında birden-bir qarıydar bolǵanlıqtan óndiriwshiler onıń pulın alıw ushın básekilesedi, sebebi olardıń aldında qarıydar tańlaw imkaniyatı bolmaydı.
Real turmısta báseki túrleri bir-birine tutasıp ketken tárizde ushıraydı, bir tarawdıń ózinde olar birgelikte júredi.

3. Básekilesiw usıllari hám báseki strategiyası

Báseki gúresiniń tariyxıy qáliplesken hám jámiyet tán alǵan usılları bar bolıp, olar hadal (nızamlı) básekige tán boladı. Hadal (nızamlı) báseki júz bergende, onıń ruxsat etilgen hám básekilesler maqullaǵan usılları qollanıladı, bular házirgi civilizaciyalasqan bazar ekonomikasına tán. Olarǵa baha quralında básekilesiw (bahanı tómenletiw hám bahanı joqarılatıw), bahasız básekilesiw usılları: tovar sapa járdeminde, qosımsha xızmet kórsetiw yamasa servis arqalı hám reklama quralında básekilesiw kiredi.
Baha quralında básekilesiw – bahanı ózgertiw arqalı qarıydardı ózine tartıp alıw hám básekilesin sonday jol menen bazardan qısıp shıǵarıwdı bildiredi. Bahanı ózgertiw eki jol menen ámelge asırıladı:

1. 
   Bahanı tómenletiw (túsiriw). Bunda tovarlar basqalardıń tovarına qaraǵanda arzanıraq bahada satıladı, nátiyjede bir tovardı satıwdan kelgen pul túsimi qısqaradı, biraq bahanı sheksiz tómenletip bolmaydı.
   
2. 
   Bahanı joqarılatıw usılı dáramatı kópler qatnasatuǵın bazarda qollanıladı. Dáramatı kópler puldıń júzine qaramay kerekli tovardı satıp aladı, ásirese bul prestijli (abıray talap etetuǵın) tovarlarǵa tán boladı.
   

Sapa járdeminde básekilesiw. Bul usıl bazarǵa sapası joqarı, qarıydar ushın paydalılıǵı úlken tovarlardı shıǵarıwdı bildiredi, sol jol menen básekilesine qarsı turadı.
Qosımsha xızmet kórsetiw yamasa servis arqalı básekilesiw. Bul usıl qollanılǵanda qarıydarǵa ol satıp alǵan tovar boyınsha biypul yamasa jeńillikli xızmet kórsetiledi. Bul usıl ádette uzaq múddet xızmet etiwshi tovarlar bazarında qollanıladı.