Давлатчилик тарихи. Маъруза матни 3-курс 1-Мавзу. Сўнги ўрта асрларда Ўзбек хонликлари

Туркистон халқларининг мухторият ҳукуматини қўллаб-қувватлаши. Туркистон Мухторияти ҳукумати мамлакат конституциясини тайёрлаш учун таниқли ҳуқуқшуносларни жалб қилди. “Эл байроғи”, “Бирлик туғи”, “Свободний Туркестан”, “Известия Временного Правительства Автономного Туркестана” каби ҳукумат газеталари ўзбек, қозоқ ва рус тилларида нашр қилина бошланди. Аввал чиқаётган “Улуғ Туркистон” газетаси ҳам ўз саҳифаларида мухторият ҳукумати фаолиятига алоҳида ўрин бера бошлади. Нашр ишларини яхшилаш учун О.Маҳмудовнинг босмахонаси ҳукумат ихтиёрига ўтди.
Мухторият ҳукумати миллий қўшин ташкил қилишга киришди. Ҳарбий вазир Убайдулла Хўжаев иштирокида 1918 йил бошларида ўтказилган кўрик (парад) вақтида аскарлар сони 2000 киши бўлган. Бундан ташқари Қўқонда тахминан 2 мингтача миршаблар бор эди. Ҳукумат иқтисодий соҳада 30 миллион сўм миқдорида ички заём чиқарди. Ҳукумат аъзолари очарчиликда қолган Туркистон аҳолисига Кавказдан Оренбург орқали ғалла келтириш муаммосини ҳал қилди. Туркистон Мухторияти ҳукумати қисқа муддат ичида халқ орасида катта эътибор қозонди. Фитрат, Чўлпон, Ҳамза сингари ўзбек халқининг оташин шоирлари мухторият ҳукуматини алқаб шеърлар битишди. Фитрат мухторият эълон қилинган 27 ноябр тунини “Миллий Лайлатулқадримиз” деб атади. Бу сўзларда олам-олам маъно мужассам.
Туркистон ўлкасининг шаҳар ва қишлоқларида мухториятни олқишлаб кўпминг кишилик намойишлар бўлди. Ўша давр газеталарининг ёзишича, намойиш қатнашчиларининг байроқларида “Яшасин Мухториятли Туркистон ва ҳукумати” деб ёзилган сўзлар ҳилпираб турарди. Самарқандда бўлиб ўтган вилоят Советлари съездида йиғилганлар Туркистон Мухториятига қўшилишга қарор қилдилар ва Миллат Мажлиси таркибига 5 вакил сайладилар. “Улуғ Туркистон” газетаси ёзишича, 1917 йил декабрда Тошкентда 60 минг киши иштирок этган митинг ўтказилди. Мунавварқори раҳбарлигида уюштирилган бу митинг қатнашчилари Мухтор Туркистон ҳукуматини бир овоздан маъқулладилар ва Туркистонда энди ушбу муваққат ҳукуматидан бошқа ҳеч қандай ҳукуматни тан олмасликка қарор қилдилар.