Davlatchiligining yuksalishi. Amir temur va temuriylar davlatining ichki hayoti

4. Amir Temur va temuriylar davrida ilm-fan va madaniy hayot. 
Amir Temur 
vatemuriylar davrida (XIV asr ikkinchi yarmi-XV asr) Movarounnahr va Xuroson-O’rta Osiyo 
madaniy hayotida juda katta yuksalish ro’y berdi. Bu davr o’z mohiyati bilan Sharq 
renessansining, uyg’onish davrining o’ziga xos bosqichi bo’ldi. Bu davrda madaniy hayotning 
kuchayish darajasi IX-XII asrlar orasidaga ilk musulmon renessansidan qolishmaydi.
Moddiy madaniyat. 
Amir Temur va temuriylar mamlakat mustaqilligi, el-yurt 
osoyishtaligi, uni obod etishda bunyodkorlik ishlariga katta ahamiyat berdilar. Amir Temurga 
har bir zafarli voqea va sevinchli hodisani muhtasham me’morlik obidasi barpo etish bilan 
nishonlash odat bo’lgan. Shu maqsadda Hindiston, Sheroz, Isfahon va Damashqning mashhur 
usta-hunarmandlari mamlakatda hashamdor imoratu inshootlar bino qilganlar. Bu davrda 
Chingizxon hujumi va mo’g’ullarning beto’xtov bosqinlari oqibatida vayronaga aylangan 
Samarqand, Buxoro, Termiz, Marv, Banokat (Shohruxiya) kabi qadimgi shaharlar, qal’a va 
istehkomlar qayta tiklandi, ya’ni shaharlar va qishloqlar qad ko’tardi. Sohibqironning buyrug’iga 
asosan 1365 yilda Qarshi, 1370 yilda Samarqand, 1380 yilda Kesh shaharlari atrofida mudofaa 
devorlari barpo etiladi. 
Amir Temur zabt etgan mamlakatlarida ham bunyodkorlik ishlarini amalga oshirib bir 
qator shaharlari (1258 yil mo’g’ullar tomonini vayron qilgan Iroq poytaxti Bag’dodni, Dog’iston 
Respublikasidagi Darbandni, 1221 yilda mo’g’ullar istilosi davrida vayron qilingan Arake va 
Kura daryolari birlashadigan yerga yaqin bo’lgan shahar-Baylaqonni (1403 yil))ni qayta tikladi. 
Amir Temur tomonidan Tabrizda masjid, Sherozda saroy, Bag’dodda madrasa, 1389-1395 
yillarda Turkistonda mashhur Shayx Xoja Ahmad Yassaviy qabri ustiga maqbara qurdirilgan 
bo’lsa-da, lekin asosiy e’tiborini ona shahri Kesh (Shahrisabz) va poytaxti Samarqandga qaratdi. 
Keshda otasining qabri ustiga maqbara, o’g’li Jahongirga maqbara bilan masjid qurdirdi. 
Amir Temur hukmronligining ilk davrida Kesh shahrini poytaxtga aylantirish niyatida bo’lib, 
uning obodonchiligiga katta ahamiyat berdi, bu yerda mashhur Oqsaroy qad ko’tardi. Amir 
Temur Keshni Movarounnahrning madaniy markaziga aylantirishga harakat qildi. Shu boisdan 
bu shahar «Qubbat ul-ilm val adab», ya’ni «Ilm va ta’lim gumbazi» degan sifat bilan shuhrat 
topgan. Amir Temur va Temuriylar davrida Shahrisabzda ulkan saltanatning yirik shahriga, 
barlos beklarining yozga qarorgohiga aylantirilgan. Shahar atrofi qal’a devori bilan o’rab 
olingan. Shahrisabzda Amir Temur tomonidan