|
75 – SAVOL:
Ўзбекистонда суд ҳокимияти ислоҳотларининг ҳозирги босқичи хусусиятларини тавсифланг.
O`z.Res ni 2017-2021-yillarda yanada rivojlantirish bo`yicha harakatlar strategiyasi qabul qilinib unda sud tizimini yanada tubdan isloh etish vazifasini kun tartibiga qo`yildi bundan maqsad sud hokimiyatini chinakam mustaqilligini hamda fuqarolarni huquq va erkinliklarini ishonchli himoya qilish kafolatlarini mustahkamlash mamuriy , jinoyat, fuqarolik va ho`jalik qonunchiligini, jinoyatchilikka qarshi kurashish va huquq buzarliklarning oldini olish tizimi samarasini oshirish, sud jarayonida tortishuv tamoyilini to`laqonli joriy etish,yuridik yordam va huquqiy xizmatlar sifatini tubdan yaxshilash
Ushbu maqsadga erishishni taminlash uchun O`z.Res Prezidentining 2017 – yil 2- fevraldagi’’ O`zb Res sud tizimi tuzilmasini tubdan takomillashtirish va faoliyati samaradorligini oshirish chora tadbirlari to`g`risidagi’’ farmoni qabul qilindi. Farmonda quyidagilar takidlanga; sudlar tizimining amaldagi tuzilmasi shtat birligi xizmat vazifalarini oqilona taqsimlash imkonini bermayapti, bu esa ularni zamon talablarini inobatga olgan holda takomillahtirish va maqbullashtirishni talab etmoqda.
Sud hokimiyatini chinakam mustaqilligini taminlash sudlar faoliyati samaradorligi va nufizini oshirish, sudlar tuzilmasini hamda sudyalik lavozimlariga nomzodlarni tanlash va tayinlash tizimini yanada takomillashtirish maqsadida:
1.Sudyalar hamjamiyatining organi hisoblanadigan va O’zb. Resda sud hokimiyati mustaqilligining konstitutsiyaviy prinsipiga rioya etilishini ta’minlashga ko’maklashadigan O’zb.Res. sudyalar oliy kengashi tashkil etilsin.
Farmonga ko’ra,O’zb.Res Oliy sudiva xo’jalik sudi birlashtirilib,fuqorolik,jinoiy,ma’muriy va iqtisodiy sud ish yurituvi sohasidagi sud hokimiyatining yagona oliy organi-O’zb.Res.oliy suditashkil etildi. SHuningdek,’’ O’zb. Res. Sudyalar oliy kengashi to’g’risida ‘’ gi qonun loyihasini tayyorlab, parlamentga kiritilishi belgilandi. Bu qonun 2017-yil 28- martda qabul qilindi ya’ni senat tomonidan maqullandi.
O’zb. Res. Prezidentining 2016-yil 21-oktabrdagi ‘’Sud huquq tizimini yanada isloh qilish,fuqoralarning huquq va erkinliklarini ishonchli himoya qilish kafolatlarini kuchaytirish to’g’risida’’ gi va yuqorida qayd etilgan 2017-yil 21-fevraldagi farmonga muvofiq, 2017-yil 28-martda ‘’O’zb. Res. Konstitutsiyasiga o’zgartirishlar va qo’shimcha kiritish to’g’risidagi’’ qonun qabul qilinib asosiy qonunning 80, 81, 83,93, 107,110, 112-moddalariga tegishli tuzatishlar kiritildi.Mazkur konstitutsiyaviy tuzatishlarga muvofiq, sud tizimida iqtisodiy va ma’muriy sudlar tuzilshi belgilandi. Konstitutsiya 111-moddasining yangi taxririda Sudyalar oliy kengashining konstitutsiyaviy maqomi aniq mustaxkamlab qo’yildi. U sudyalar hamjamiyatining oliy organi hisoblanadi.
Konstitutsiya 93-moddasi 1-qismi 14-bandining yangi taxririga muvofiq, Prezident Sudyalar oliy kengashining taqdimiga binoan viloyatlar va Toshkent shahar sudyalar raislari va rais o’rinbosarlarini, O’zb. Res. Harbiysudi raisini lavozimiga tayinlaydi va ozod qiladi. O`z navbatida, Kengash Prizident bilan kelishilgan holda harbiy sudlar, viloyat va Toshket shahar sudlari sudyalarini tumanlararo, tuman shahar sudlari raislarolarini hamda sudyalarini mustaqil ravishda lavozimga tayinlaydi hamda lavozimidan ozod qiladi.
O`z. Res. Oliy Majlisi Senatining 9- yalpi majlisi (2017-yil 28-29- mart) “Sudlar to`g`risida” qonun, fuqarolik protsesual va xo`jalik protsesual kodekslariga o`zgartirish va qo`shimchalar kiritilishini maqulladi. Bu bilan yangi tuzilayotgan ma`muriy va iqtisodiy sudlar faoliyatining tegishli huquqiy bazasi yaratildi. Iqtisodiy sudlar tashkil etilishi munosabati bilan “sudlar to`g`risida” qonundan xo`jalik sudlarining faoliyatini tartibga soluvchi normalar chiqarib tashlandi. Okruk harbiy sudlari va harbiy hay`atlar tugatildi. Oliy sud tuzilmasiga ma`muriy va iqtisodiy ishlar bo`yicha hay` atlar kiritildi.
Qonun sudya lavozimiga birinchi marotaba saylanganda besh yil muddatga navbatdagi marta saylanganda o`n yil muddatni va sudyalik lavozimida bo`lishning muddatsiz davrini belgilash, ayni bir sudda sudyalik lavozimini surinkasiga ikki muddatdan ortiq egallash mummkun emasligini nazarda tutadi.
O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy sudi – barcha normativ – huquqiy hujjatlarning Konstitutsiyaga mosligini nazorat qiladi u siyosat va huquq sohalaridagi mutaxasislar orasidan Konstitutsiyaviy sud raisi, rais o`rinbosari va sudyalardan, shu jumladan Qoroqolpog`iston Respublikasi vakilidan iborat tarkibda saylanadi.
O`z Res. Oliy Sudi fuqarolik, jinoiy, ma`muriy va iqqtisodiy sud ishlarini yaratish borasida sud hokimiyatining oliy organidir. O`z. Res. Oliy sudi Qoraqalpog’iston Res. Oliy sudlari, viloyat, shahar, tumanlararo, tuman sudlari, harbiy sudlarning faoliyati ustidan nazorat olib boradi. Oliy sud tomonidan qabul qilingan hujjatlar qat`iy va bajarilishi barcha uchun majburiydir.
76-77-SAVOL:
Do'stlaringiz bilan baham: |
