Davlat tili haqida

jarangli: b, v, g, d, j, j, z, g’ jarangsiz: p, f, k, t, sh, ch, s, x
Ayrim jarangli undoshlar o’zinng jarangsiz juftiga ega emas: m, n, ng, l, r, y
IV. Undosh tovushlar ovoz miqdoriga ko’ra (ovozning ishtirokiga ko’ra) ikkiga bo’linadi:

1) sonorlar: m, n, ng, l, r.

2) Shovqinlilar: Yuqoridagi beshta sonor undoshdan tashqari qolgan barcha undosh tovushlar shovqinli undoshlar hisoblanadi. Sonor undoshlarni “ovozdor undoshlar”, “o’ta jaranglilar” deb nomlash ham mumkin.
V. Undosh tovushlar tarkibiga ko’ra ikkiga bo’linadi: 1) qorishiq undoshlar; 2) sof undoshlar
Qorishiq undoshlar asli ikki undosh tovushning qo’shilishidan hosil bo’lgan. Qorishiq undoshlarga j va ch kiradi. Ularning tarkibi: j=d+j; ch=t+sh. Qolgan barcha undoshlar sof undoshlar sanaladi.

Bo’g’in
Biz so’zlarni talaffuz qilayotganimizda o’pkadan chiqayotgan havo oqimi bo’linib-bo’linib chiqadi. Bu bo’linish tovush yoki tovushlar yig’indisi shaklida bo’ladi. Ana shu hodisa bo’g’in deb yuritiladi.
Bir havo zarbi bilan aytiladigan tovush yoki tovushlar yig’indisiga bo’g’in deb aytiladi. Bo’g’in hosil qilishda unlilar asosiy ro’l o’ynaydi, ya’ni unlisiz bo’g’in yuzaga kelmaydi. So’zdagi bo’g’inlar sonini belgilashda unlilar soni ahamiyatga ega, ya’ni so’zda nechta unli bo’lsa shuncha bo’g’in bo’ladi.
O’zbek tilida so’zlar bir bo’g’inli yoki ko’p bo’g’inli bo’lishi mumkin.
M: bor, kel –bir bo’g’inli so’zlar; ishla, o’qi – ikki bo’g’inli so’zlar…