Davlat ixtisoslashtirilgan



Download 201 Kb.
bet3/4
Sana09.07.2022
Hajmi201 Kb.
#765392
1   2   3   4
Bog'liq
7-s-KOPHADNI-KOPAYTUV.-AJR

a(a2 – 1) = a(a + 1)(a – 1) .
Bu yerda ikkita usuldan foydalanilgan: umumiy ko'paytuvchini qavsdan tashqariga chiqarish va kvadratlar ayirmasi formulasini qo'llash.
2-misol. (a2 + 1)2 – 4a2 ko'phadni ko'paytuvchilarga ajrating:
Yechish: berilgan ifodaga kvadratlar ayirmasi formulasini tadbiq qilamiz:
(a2 + 1)2 – 4a2 = (a2 + 1)2 – (2a)2 = ((a2 + 1) – 2a)( (a2 + 1) + 2a) =
= (a2 + 1 – 2a)( a2 + 1 + 2a) = (a2 – 2a + 1)( a2 + 2a + 1) .
Hosil bo‘lgan ifodadagi 1-qavs a – 1 ning kvadrati, 2-qavs esa a + 1 ning kvadratidir:
(a2 – 2a + 1)( a2 + 2a + 1) = (a – 1)2(a + 1)2 .
Bu yerda qo'shiluvchilar umumiy ko'paytuvchiga ega emasligi sababli, avval kvadratlar ayirmasi formulasidan foydalanildi, so'ngra yig'indi va ayirma kvadratlarining formulalaridan foydalanildi.
3-misol. 4x2 – y2 + 4x + 2y ko'phadni ko'paytuvchilarga ajrating:
Yechish: 1- va 2- hadlarni hamda 3- va 4- hadlarni guruhlaymiz:
4x2 – y2 + 4x + 2y = (4x2 – y2) + (4x + 2y) ,
Hosil bo‘lgan ifodada 1- qavsga kvadratlar ayirmasi formulasini qo'llaymiz, 2-qavsda esa 2 ni qavsdan tashqariga chiqaramiz:
(4x2 – y2) + (4x + 2y) = ((2x)2 – y2) + (2 · 2x + 2y) =
= (2x – y)(2x + y) + 2(2x + y) ,
so‘ngra 2x + y ni qavsdan tashqariga chiqaramiz:
(2x – y)(2x + y) + 2(2x + y) = (2x + y)( 2x – y + 2) .
Birhadlar umumiy ko'paytuvchiga ega bo'lmagani va biror formulani qo'llash mumkin bo'lmagani uchun, avval guruhlash usulidan foydalanildi, so'ngra esa kvadratlar ayirmasi formulasi qo'llanildi.
Shunday qilib, ko'phadni ko'paytuvchilarga ajratish uchun ushbu qoidalarga amal qilish lozim:
1) agar umumiy ko'paytuvchi bo'lsa, uni qavsdan tashqariga chiqarish;
2) ko'phadni qisqa ko'paytirish formulalari bo'yicha ko'paytuvchilarga ajratishga urinib ko'rish;
3) agar oldingi usullar maqsadga olib kelmasa, guruhlash usulini qo'llashga harakat qilish.



  1. Kublar yig'indisi va ayirmasi formulalari.

Quyidagi tenglik
a3 + b3 = (a + b)(a2 – ab + b2)
kublar yig'indisi formulasi deyiladi.
Tenglikni quyidagicha isbotlaymiz, uning o‘ng tomonidagi qavslarni ochamiz:
(a + b)(a2 – ab + b2) = a3 – a2b + ab2 + a2b – ab2 + b3 =

Download 201 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish