Дастурлаш асослари

«Социотцентрик тизим»
да вазиятни ҳал этиш 
низонинг барча иштирокчилари манфаатига йѝналган бѝлиб, инсон муаммоли 
9
Mahmudov I.I. Boshqaruv psihologiyasi: O'quv qo'llanma/ Mas'ul muharrir: A.Holbekov. - T.:DJQA ―Rahbar‖ markazi, ―YUNAKS-
PRINT‖ MCHD, 2006. 131 b. 

---

164 
вазиятни ҳал этишда кѝпчиликнинг эҳтиѐжини назарда тутади. Албатта, низоли 
вазиятни муваффақиятли ва ѝринли ҳал этиш инсониннг айнан «Социоцентрик 
тизим»га мойиллиги орқали таъминланади. Шуни таъкидлаш лозимки, ҳар
қандай одам у ѐки бу низоли вазиятлар тақозоси билан уччала санаб ѝтилган 
тизимлар бѝйича тажрибага эга. Лекин низоли вазият юзага келганда иложи 
борича «Социоцентрик тизим»доирасида ҳаракат қилиш ҳар қандай раҳбар ва 
ходимнинг хоҳиш ва иродасидадир.
Низони ҳал этиш стратегияларининг асосий моҳияти вазиятга иложи борича 
совуққонлик билан қараш ва иложи борича ҳиссиѐт туғѐнига берилмасликдан 
иборатдир. Айнан шундай мушоҳадалиликка асосланган яна бир ѐндошув низоли 
вазият манбаи ва адресатини бир-биридан ажратишни тақозо қилади. Кѝп
ҳолларда низонинг асл сабаби бир ѐқда қолиб, ѝз нолишимиз ва тажовузимизни 
бошқа кимсаларга қаратиш ҳоллари ҳам учраб туради. Ачинарлиси шундаки, 
одам кѝп ҳолларда низонинг асл сабаби бѝлмиш ѝз ички зиддиятлари ва 
тафовутларини таҳлил этишга қурби этмайди. Бундай таҳлилга мойиллик маълум 
кѝникма ва психологик малакани талаб қилувчи ҳолат бѝлиб, айнан шундай 
психологик мутасаддилик ички низоларимиз асл сабабини тезда англаб олишга ва 
атрофдагилар билан мувозанатли муносабат қуришга имкон яратади. Бундай 
вазиятда ички зѝриқишимизни енгиллаштириш усулларидан бири жисмоний 
ҳаракатлар билан машғул бѝлиш ҳамдир. Одатда, ҳар қандай руҳий зѝриқиш 
танамизнинг турли қисмларида ѝз аксини топади. Шунинг учун танадаги 
зѝриқишни жисмоний фаоллик орқали сусайтириш ички низони камайтириш 
имкониятларидан биридир.