Дастурлаш асослари

педагогик техника – 
ѝқитиш, таъсир кѝрсатиш, таълим тарбия 
олувчиларга ѝз ҳис-туйғулари, билимлари, ахлоқий фазилатларини узатиш 
технологиясини ифодаласа, 
педагогик муомала 
– ѝқитувчи касбий фаоллигининг 
бир кѝриниши бѝлиб, таълим - тарбияда шу жараѐн иштирокчиларининг ѝзаро 
таъсир ва ҳамкорлигини акс эттиради. 
Педагогик ижод – 
ѝқитувчининг маҳорат 
пиллапояларидан кѝтарилишида яратувчанликни, ташаббускорликни, педагогик 
уддабуронликни ва тадбиркорликка элтувчи йѝлни, бу йѝлдаги қийинчиликлардан 
қѝрқмасликни англатади. Ўз навбатида бу соҳада ѝқитувчининг 
педагогик 
қобилияти 
ҳам муҳим аҳамият касб этади. Чунки у педагогик жараѐнда 
ѝқитувчининг ақлий, эмоционал – иродавий жиҳатларини, ташкилотчилигини, 
билимдонлигини ва уларнинг бир-бирига боғлиқлигини ҳамда яхлит бир 
бутунлик касб этишини ифодалайди. 
Педагогик маданият 
ѝқитувчи-
тарбиячилик бурчи, масъулияти, қадр-қиммати, виждони, ахлоқий эътиқодини 
назарда тутиб, ѝқитувчининг талабчанлиги, адолати, комиллиги, ростгѝйлиги, 
тѝғрилигини англатади. 
Педагогик маҳорат тизимида 
педагогик назокат 
(
такт
) – ѝқитувчининг 
педагогик мақсадга мувофиқ, фойдали, қимматли ҳаракатларининг ѝлчови, 
меъѐри ва таъсир воситасининг чегараси сифатида характерланади. Педагогик 
маҳоратнинг қайд қилинган таркибий қисмлари ѝқитувчининг касбий 
хусусиятларини бойитади ва уни моҳирлик сари етаклайди ва ѝқитувчи - 
тарбиячида педагогик маҳорат малакаларининг таркиб топишига ѐрдам беради. 
Аммо, ѝз касбининг моҳир устози бѝлиш учун фақатгина уларга таяниб, иштутиш 
кутилган натижани бермаслиги мумкин. Бунинг учун мунтазам равишда 
педагогик фикрлаш, педагогик ѝйлаш, педагогик иш тутиш лозим бѝлади. Бу 
деганимиз, ѝз фаолиятини педагогик ҳодисаларни, вазиятларни таҳлил қилиш, 
уларнинг ҳар бир боғланиш жойларини англашга интилиш, кунлик натижаларни 
мустақил равишда таҳлил қилиши ва янги таълим-тарбияга доир ғояларни 
аввалгилари билан таққослай олишга одатланиши ҳам лозим бѝлади. Асосий 
педагогик-психологик муаммоларни топа олиш уларни ҳал этишнинг энг қулай 
йѝлларини топиш устида ѝйлаш ҳам керак.

---

141 
Инсонпарварлик-
инсоннинг 
қадри 
эркинлиги 
бахт-саодати 
тенг 
ҳуқуқлилиги тѝғрисида инсонийликнинг барча тамойилларини юзага чиқариш 
учун шарт-шароитлар яратиб бериш ҳақида ғамхурлик қилишни ифодаловчи 
тушунча. Педагогларнинг индивидуал психологик хусусиятларини инобатга олган 
ҳолда ѝз имкониятларидан тѝғри фойдаланиш; олдиндан аниқланаѐтган 
вазиятларга нисбатан тѝғри муносабатда бѝлиш, ѝзгалар мувоффақиятини 
оқилона баҳолаш, моддий ва маънавий рағбатлантиришда адолатлилик.