Дала экинларининг асосий зараркунандалари

Кураш чоралари. Полиз қўнғизига қарши курашиш учун даладаги ўсимлик қолдиқларини ўз вақтида йиғиштириб олиб, кейин чуқур шудгор қилиш керак; ёнғин чиқмайдиган бўлса далалар атрофидаги қамишларни ёқиш керак; қамишни ёқишнинг иложи бўлмаса, трактордан чиққан машина мойининг 10 % ли эмульсиясини пуркаш мумкин.


Полиз бургачалари, ёки бутгулли ўсимликларнинг бургачалари
Рhyllotrеtа sр. sр.
Марказий Осиёда полиз бургачаларининг (Рhyllotrеtа Fоudr. авлоди) бир неча тури: қора бургача (Рh. аtrа Ғ.), бронза бургача (Рh. fucata Wse.). равшан оёқли бургача (Рh. nemorun L.), кўк бургача (Рh. nigripes) ва тўлқинсимон бургача (Рh. undulate Kutsch.) зарар етказади.
Зарари. Полиз бургачалари бутгулли экинлар-горчица, карам, шолғом, турп, редискага, айниқса карам кўчатига кўп зарар етказади. Бу бургачалар баъзан айрим далалардаги карам кўчатини тамомила нобуд қилади; қўнғизлар уруғлик карамнинг гул бандларини ва баъзан шоналарини қирқиб кетади.
Тарқалиши. Қора бургача Марказий Осиё, Қозоғистон, Ғарбий Сибирь, Кавказ, Европада ва Яқин Шарқ мамлакатларида, бронза бургача Марказий Осиё, Қозоғистон, Кавказда ва Россия Европа қисмининг жануби-шарқида, равшан оёқли ва кўк бургачалар Марказий Осиё, Қозоғистон, Ғарбий Сибирь, Кавказ ва Европада учрайди, тўлқинсимон бургача эса аввалги икки тур учраган жойларда тарқалган, ундан ташқари, Сибирь ва Шимолий Америкада кўп учрайди.
Таърифи. Полиз бургачалари майда баргхўр қўнғизлар бўлиб, кичкиналиги ва орқа оёқлари билан сакрай олгани учун шундай ном билан аталади.
Қора бургачанинг катталиги 1,9-2,5 мм келади; ранги қора, мўйловларининг асоси малла ранг.
Бронза бургача қора бургачага жуда ўхшайди, аммо ундан сал кичикроқдир-катталиги 1,8-2,4 мм келади; ялтироқ тўқ бронза рангли, мўйловлари қора.
Равшан оёқли бургачанинг катталиги 2,5-3,5 мм дир, ҳар бир қанотустлигида тўппа-тўғри, узунасига кетган кенг сариқ ҳошияси бор. Болдири ва панжалари қизил ёки қўнғир-сариқ.
Кўк бургачанинг катталиги 2,0-2,8 мм; ранги бир хилда тўқ, кўк ипакдай ялтираб туради; мўйловлари қора.
Тўлқинсимон бургачанинг катталиги 2,0-2,5 мм, ҳар бир қанотустлигида кенг сариқ ҳошияси бор; бу ҳошияларнинг орасидаги қора камгаги (чокида) асоси ва учи олдидан торайган.
Полиз бургачаларининг тухумлари сарғиш ёки сариқ, ярим тиниқ, овал шаклида, 0,3-0,5 мм узунликда.
■ Личинкалари чўзиқ; равшан оёқли бургачанинг личинкалари сариқ; бошқа турларнинг личинкалари оқ; личинкалар гавдаси сийрак калта тук билан қопланган; қора бургача личинкасининг сўнгги сегментида хитинлашган қармоғи бор.
Бургачаларнинг ғумбаги эркин, оқиш сарғиш.