D. Q. Usmanova buxgalteriya

Xo‘jalik muomalalarining mazmuni

Download 497,37 Kb.

bet	44/92
Sana	23.06.2022
Hajmi	497,37 Kb.
	#694698

1 ... 40 41 42 43 44 45 46 47 ... 92

Bog'liq
1. Buxgalteriya xisobi

Davr xarajatlari hisobi.
Mustaqil ishlash uchun nazorat savollari

Xo‘jalik muomalalarining mazmuni
Schyotlarning bog‘lanishi
Debet	Kredit
1	Xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaliklarda foydalanilayotgan asosiy vositalaming eskirishi	2710	0210- 0299
2	Xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaliklarda band boigan xodimlarga mehnat haqi toiash xarajatlari	2710	6710
3	Xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaliklar tomonidan yordamchi iishlab chiqarishga ko‘rsatilgan va ulaming is’temol qilgan xizmatlari qiymati	2710	2310
4	Xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaliklar xarajatlarining sotish va ma’muriy xaraiatlarga taqsimlanishi	9410, 9420	2710
5	Hisobot davri oxirida xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaliklar zararlarining davr xaraiatlariga hisobdan chiqarilishi	9430	2710
6	Xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaliklar ehtiyojlari uchun materiallaming sarflanishi	2710	1010- 1090
7	Mahsulot olish uchun hayvonlaming so‘yilishi	2710	1110, 1120
8	Kelgusi davrlar xarajatlarining ulushi xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaliklaming mahsuloti, ish va xizmatlari tannarxiga olib borildi	2710	3110- 3190
9	Asosiy sexlar mahsulotlarining bir qismi xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaliklarning ehtiyojlari uchun ishlatildi	2710	2810
10	Mol etkazib bemvchilardan xizmat ko‘rsatuvchi	2710	6010

³⁶ 21-sonli BHMS

255

	xo‘jaliklarga kelib tushgan moddiy qiymatliklar (suv, bug‘, energiya va xokazolar) va xizmatlar
11	Xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaliklarda sug‘urta bo‘yicha xaraiatlar	2710	6510
12	Xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaliklaming xarajatlari bo‘yicha maqsadli davlat iamg‘armalariga airatmalar	2710	6520
13	Xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaliklarga ko‘rsatgan xizmatlari uchun turli korxonalarga bo‘lgan qarzlar	2710	6990
14	Xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaliklaming kapital qo‘yilmalarni amalga oshirishdagi xarajatlari va xizmatlari hisobdan chiqarildi	0810- 0890	2710
15	Ilgari xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaliklar ehtiyojlari uchun hisobdan chiqarilgan materiallaming qaytarilishi	1010- 1090	2710
16	Xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaliklaming xarajatlari o‘stirishdagi va bo‘rdoqiga boqilayotgan xayvonlaming tannarxiga kiritildi	1110, 1120	2710

Davr xarajatlari hisobi. Davr xarajatlari tarkibiga korxona ishlab chiqarish

jarayoni bilan bevosita bog‘liq bo‘lmagan xarajatlar kiradi. Bular jumlasiga boshqaruv, tijorat bilan bog‘liq xarajatlar, shuningdek umumxo‘jalik xarajatlari, jumladan ilmiy-tadqiqot va tajriba-konstruktorlik ishlari bo‘yicha xarajatlar ham kiradi. Bu xarajatlar korxona asosiy faoliyati va mahsulot sotish bilan bog‘liq bo‘lmaganligi, lekin ma’lum bir jarayonlami amalga oshirish bilan bog‘liq bo‘lganligi uchun ular operatsion xarajatlar, umumiy va ma’muriy xarajatlar deyiladi. Ular mahsulot ishlab chiqarish va sotish hajmiga bogiiq boimagani, va aksincha, vaqt bilan, xo‘jalik faoliyatining davomiyligi bilan bogiiq boigani sababli ular davr xarajatlari deb yuritiladi.
Mahsulot sotish, ma’muriy xarajatlar, xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaliklar xarajatlari, boshqa operatsion xarajatlar davr xarajatlari tarkibiga kiritiladi.
Hisobvaraqlar rejasiga binoan davr xarajatlari quyidagi hisobvaraqlarda aks ettiriladi:
9410-«Sotish xarajatlari»
9420-«Ma’muriy xarajatlar»
9430-«Boshqa operatsion xarajatlar»
Nizomga binoan sotish xarajatlari tarkibiga quyidagilar kiritiladi:

256

temir yoi, suv, avtomobil, ot-ulovda tashish xarajatlari hamda transport vositalari bekor turib qolganligi uchun toiangan jarimalar;
savdo va umumiy ovqatlanish korxonalarining xarajatlari;
mahsulot (ishlar, xizmatlarjni sotish bilan bogiiq mehnatga haq toiash xarajatlari (ma’muriy-boshqaruv xodimlaridan tashqari);
ulaming ijtimoiy sug‘urta ajratmalari;
savdo ehtiyojlari uchun foydalaniladigan binolar, inshootlar va xonalarni ijaraga olish, saqlash va tuzatish xarajatlari;
asosiy vositalar va nomoddiy aktivlar amortizatsiyasi;
sanitariya kiyim-boshi, oshxona dasturxon va sochiqlari, oshxona idish- tovog‘i va anjomlarining eskirishi;
savdo reklamasi xarajatlari;
bank xizmatlariga to‘lovlar vaboshqalar.

YUqorida keltirilgan xarajatlar 9410-«Sotish bo‘yicha xarajatlar» hisobvarag‘ida hisobga olinadi. Ushbu hisobvaraq tranzit hisobvaraq boiib, qaysi davr boimasin uning oy boshida qoldiq summasi boimaydi. Hisobvaraqning debet tomonida tovarlami sotish bilan bogiiq boigan xarajatlar ko‘rsatilsa, kredit tomonida ushbu xarajatlami hisobdan chiqarilishi aks ettiriladi. Bu summa foydaning kamayishiga olib keladi, ya’ni foyda hisobidan qoplanadi.
Mustaqil ishlash uchun nazorat savollari

Xarajatlaming iqtisodiy mazmunini aytib bering.
Doimiy va o‘zgaruvchan xarajatlaming farqli jihatlari nimalardan iborat?
Mahsulot tannarxini kalkulyatsiya qilishning zamonaviy usullarini aytib bering.
Asosiy ishlab chiqarish xarajatlarining hisobi qanday tashkil qilinadi hamda mahsulot tannarxida qanday aks ettiriladi?
Umumishlab chiqarish xarajatlarini taqsimlash uslubiyotini aytib bering.
Davr xarajatlariga qaysi turdagi xarajatlar kiradi.
54-sonli Nizomning mohiyatini yoritib bering.

Download 497,37 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham: