D. A. Mamatqulov bolalar anatomiyasi va fiziologiyasi asoslari

       Yurakni chiniqtirish. Uyqu organizmning eng tinch holati bo‗lib, bu holatda 
hujayralarning kislorodga va oziq moddalarga bo‗lgan ehtiyoji juda kamayadi. Bu 
vaqtda  yurakning  ishi  ham  susayadi:  yurak  qisqarishi  sekinlashadi  va  har  qaysi 
qisqarishda haydaladigan qonning miqdori ham kamayadi. 
        Odam birinchi harakatidayoq  yurak ishi kuchayadi. Odam ishi zo‗raygan sari 
yurak  ishi  ham  tobora  ortadi.  Yurak  ishi  ikki  yo‗l  bilan:  1)  qisqarishlarning 
tezlanishi  va  2)  ularning  zo‗rayishi  yo‗li  bilan  kuchayadi,  shu  tufayli,  yurakning 
xar  bir  qisqarishida  haydab  chiqariladigan  qon  hajmi  ham  ortadi.  Yurakning  o‗z 
ishini  oshirish  xususiyati  jismoniy  mehnat  vaqtida  hujayralarning  kislorodga  va 
oziq  moddalarga  bo‗lgan  ortib  boruvchi  ehtiyojini  qondiradi.  Yurak  ishining  eng 
yuqori  chegarasi  har  bir  kishida  har  xil  bo‗ladi.  Jismoniy  mehnat  bilan 
shug‗ullanadigan  odamda  yurak  o‗z  ishini  olti  hissa  oshiradi,  chunki  bunday 
                                                           
14
 
Axmedov A.G‟.  Odam anatomiyasi. (Pediatriya fakulteti talabalari uchun darslik)