D. A. Mamatqulov bolalar anatomiyasi va fiziologiyasi asoslari

Yurak qisqarishlari ritmi. Yurak  ritm bilan ishlaydi. Yurak muskullarining 
qisqarishi  bilan  bo‗shashishi  bir  maromda  gallanib  turadi.  Qon  yurak  bo‗lmasiga 
kirayotganda  yurakning  barcha  muskullari  bo‗shashgan  bo‗ladi  va  tinch  holatda 
turadi
.
  
Yurakning  ishi.  Qonni  qorinchalarga  haydovchi  bo‗lmalar  nisbatan  kam 
ishlaydi.  Chap  qorincha  eng  ko‗p  ish  bajaradi.  U  o‗zining  qisqarishida  aortadagi 
qonning bosimini yengadi. Yurak bo‗lmalarida yurak muskullarining yupqa, chap 
qorinchadagi muskullarning eng qalin bo‗lishiga sabab boshqa organlarda bo‗lgani 
kabi,  tuzilish  bilan  funksiya  orasida  chambarchas  bog‗lanish  bor.  Katta  yoshdagi 
odamning  yuragi bir minut  davomida  60 dan  90  martagacha, o‗rta  hisob bilan  75 
marta  qisqaradi.  Demak,  qisqarishning  bir  sikli  0,8  sekund  davom  etadi.  Bu 
vaqtning  0,1  sekundi  yurak  bo‗lmalarining  qisqarishiga,  0,3  sekundi 
qorinchalarining qisqarishiga, 0,4 sekundi esa yurakning umumiy pauzasiga ketadi. 
Yurak  qisqarishlarining  tezligi  ortsa,  har  qaysi  sikl  vaqti  kamayadi.  Bu,  asosan, 
yurak  umumiy  pauzasining  qisqarishi  hisobiga  bo‗ladi.  Har  qaysi  qorincha  bir 
marta  qisqarganda    haydab  beradigan  qon  miqdori