Ctzbekiston respubl1kasi oliy va o rta m axsus ta 'lim vazirl1g I

bava
tarzidagi qofiyalanishi asosida tuzilgan:
Tong shamoli yom ing 
b 
6(7)
Yuzlaridan o ‘tgan 
silab.
a 
8
K o‘pdan-ko‘p salom degin. 
v 
7 
Tinchlik, om onliklar 
tilab.
a 
8 
To‘rtlikning birinchi satri 6 hijoli b o ‘lsa-da, undagi «yorning» 
s o ‘zi c h o ‘zilib a y tilish ev azig a b ir y arim h ijo d ia p a z o n ig a
tenglashtiriladi va asosan, aytilish jarayonida satr 7 hijoli darajaga 
ko‘tariladi. Bu to'rtlikda ham jo n lan tirish asosidagi parallelizm
kompozitsion qurilmadir. Tong shamoli g‘oyat yoqim li va samimiy 
an a’anaviy poetik obraz. Binobarin, u orqali yorga yo‘llangan istakda 
ham shunday samimiyat bor. Shunday to ‘rtliklar borki, ulardagi 
qofiyalanish 
aaab
tarzida bo‘lgani holda dastlabki ikki satr 8 hijoli 
va keyingi ikki satr 10 hijoli b o ‘lishi mumkin:
Suv bo‘yida 
turgan
yigit, 
a 
8
Q osh-u ko‘zin 
suzgan
yigit, 
a 
8 
Bilakuzugimni 
olgan
yigit, 
a 
10 
Endi bergin bilakuzugimni. 
b 
10 
Shunday to ‘rtliklar borki, ularda har to ‘rttala satr ham o ‘zaro 
qofiyalanadi, 
aaaa
tarzida:
R o'm olim bor oyguli, 
7 
a
0 ‘rtasi choydish guli. 
7 
a
Akasi bergan puli, 
7 
a
Ukasiga choy puli. 
7 
a
«Puli» so‘zi ikki m a’noda: birinchi o ‘rinda o ‘z m a’nosida — pul; 
ikkinchi o ‘rinda «to‘lov» m a’nosida b o ‘lganidan om onim ik qofiyani
— tajnisni yuzaga keltirgan.
aaab
tarzidagi qofiyalanish ham keng tarqalgan. Tubandagi satrlari 
11 
hijoli to ‘rtlik shunday xususiyatga ega:
Erta bilan chiqdim arpa 
о ‘rgani,
 
a 
11
Choshka bo‘lmay keldim yom i 
ко 'rgani.
 
a 
11 
Yorda holat bormi eshik 
ochgani
 
b 
11
Ot egarlab keldim olib 
qochgani.
 
b 
11
Xalq qo‘shiqlarida radif, alliteratsiya singari tasviriy vositalar g‘oyat 
faol. R adif bir so‘zdan yoki b ir necha so ‘zdan iborat m urakkab

---

(tarkibli) b o lish i m um kin, Bir so‘zli radifga misol:
O sm ondagi 
oy о ‘zing,
a
1
Q oshi-kam on- 
yoy о 'zing,
a
7
Sevgan yoring 
dilida
b
7
K echa-kunduz 
jo y о
‘zing.
a
7
Yana:
Olma deb otganing 
kesak ekan-ey,
a
11
Koshki olm a b o ‘lsa, 
yesak ekan-ey.
a
11
Ikkim izni osh iq -m a’shuq deydilar.
b
11
Koshki oshiqlikni 
bilsak ekan-ey.
a
U
lkkala to ‘rtlik ham
aaba
tarzida qofiyalangan: birinchisida 
*oy,
yoy, joy»
so‘zlari to ‘q qofiyalar bo‘lib, o‘shalardan so‘ng takrorlanib 
kelgan «
O 'zing»
olmoshi; ikkinchisida 
«kesak, yesak, bilsak»
so‘zlari 
yaratgan to ‘q qofiyalardan keyingi takroriy 
«екап-еу»
to ‘liqsiz o ‘tgan 
zam on fe’li radif bo‘lgan. M ana bunisi murakkab tarkibli radifga misol: 
Havodagi bir tu p g‘o z-e, 
endi yor mani yor o'ldirsa, yor o ‘ldirsin,
Pastlab-pastlab o ‘tingla-e, 
endi mani yor o ‘ldirsa, yor o ‘ldirsin.
M an yorim ni yitirdim -e, 
endi mani yor o'ldirsa, yor oidirsin
, 
So‘rog‘iga b o ‘lingla-e, 
endi mani yor o'ldirsa, yor o ‘ldirsin.
T o 'rtlik