Communication and information agency of uzbekistan tashkent information technologies

Маълумотлар базасини бошқариш тизими (DBMS)

Маълумотлар СЕ хотира зонасида ёки дискда сақланади. Агар ҒММ нинг биттасига маълумотларнинг бир қисми талаб қилинса, у уларнинг топиши керак бўлади.

Маълумотларнинг керакли қисмини физик адресни ҳисобга олиш муаммоси, маълумотлар билан бевосита ишловчи дастурларни ташкил қилиш билан ечилади. Бу дастурлар вазифаси:

• 
  Процедурали чақирувлар кўринишидаги (хабар эмас) талабларни ҒММ дан қабул қилиш;
  
• 
  Маълум жойда маълумотларнинг қисмини жойлаштириш;
  
• 
  Талаб қилинган маълумотларни фойдаланувчига узатиш;
  

Дастурларнинг бу тўплами маълумотларни бошқариш тизими дейилади.
Асосий вазифалар:

• 
  Маълумотларни ёзиш/ўқиш;
  
• 
  Маълумотларга кириш;
  
• 
  Захира /тиклаш;
  
• 
  Параллел операциялар (нусхаланган реляцион жадвалларни синхронизация қилиш) ни назорат қилиш.
  
• 
  Маълумотларни келиштириш;
  
• 
  Маълумотлар сақланишини таъминлаш.
  

Маълумотлар базасининг тузилиш

S-12 да ишлатиладиган маълумотлар базаси реляцион тузилишга эга.

Маълумотлар икки ўлчовли жадвал кўринишида тақдим этилган, улар муносабатлар (Relation) дейилади. Реляцион жадвал – бу икки ўлчовли матрица. Унинг қаторлари ёзув (Tupple), устунлари эса. (Domein-домен). Битта жадвалда ҳамма қаторлари бир хил доменларга эга. 6.1-расмда реляцион жадвал кўрсатилган.

D-TN	D_LCE_1D	D-DN	D-SUB_TYP	Tupple
1	H’30	3226865	1
59	H’30	2162912	1
5	H’30	2163915	2
2	H’31	2163918	1
5	H’31	2163920	3
Key domein		Domain

6.1-расм. Реляцион жадвал мисоли.

Кўриб чиқилаётган мисолда ҳар бир ёзув сон билан 4 та домендан иборат.

D-TN- терминал номер.
D_LCE_1D- СЕ ни мантиқий идентификация (тармоқ адреси).
D-DN-абонентнинг директор номери.
D-SUB_TYP- абонент тури (1= нормал абонент, 2 = таксофон, 3 = маълумот чизиғи).
Битта абонент тўғрисида ахборот битта ёзув ичида сақланади. Ёзувлар тўплами муносабатларни ҳосил қилади.