Chorva, parranda va baliq mahsulotlarini yetishtirish, qayta ishlash

Baliqning muskulaturasi umurtqa pog‘onasi
bo‘ylab joylashgan to‘rtta katta asosiy muskuldan hamda skelet suyagiga yoki tog‘ayiga birlashgan mayda bosh va suzg‘ich qanotlari muskullaridan iborat.
Ichki organlari - ovqat hazm qilish tizimi, qon aylanish organlari, jigar, buyrak, suzg‘ich pufakchasi, nafas olish va jinsiy organlaridan iborat.


Baliq to‘qimalari
Baliq to‘qimalari bir qancha turlarga bo‘linadi. Bi- riktiruvchi, yog‘, tog‘ay, suyak va muskul to‘qimalar shular jumlasidandir.
Biriktiruvchi to‘qima baliq tanasining hamma qismida, har xil shakllarda'uchraydi. Bu to‘qima barcha hujayra, to‘qima va organ guruhlarini o‘zaro bog‘lashda muhim ahamiyat kasb etadi.
Yog‘ to‘qimasi - yog‘ hujayralaridan tashkil topgan bo‘lib, asosan g‘ovak biriktiruvchi to‘qimalarda rivojlangan bo‘ladi.
Bu to‘qima baliq mahsuloti sifatini oshirish imkonini beradi. Muskuullari oralig‘iga yog‘ joylashgan baliqlar nihoyatda qimmatli hisoblanadi. Masalan, osyotrlarda 10% gacha, ilon baliqlarda 30% gacha, sudak va treska baliqlarida 1-2% yog‘ bo‘lishi aniqlangan.
Tog‘ay va suyak to‘qimalari - baliq tanasida tayanch vazifasini bajaradi. Baliq konservalarida ulaming hamma suyaklari yumshab ketadi.
Muskul to‘qimaIari ko‘ndalang yo‘l-yo‘l tuzilgan tolalardan iborat bo‘lib, ular «miofibrill» deb ataladi. Muskul hujayralari - hujayra yadrosi, sarkoplazma va sarkolemma qobig‘idan tashkil topgan.


186



Bilimni tekshirish uchun savollar
1. Ovlanadigan baliqlar to‘g‘risida nimalami bilasiz?
2. Baliqlaming qanday biologik xususiyatlarini bilasiz?
3. Baliqning tana to‘qimalari to‘g‘risida tushuncha bering.
X V I BOB. BALIQ MAHSULOTLARINING KIMYO- VIY TARKIBI, FIZIK XUSUSIYATI VA OZIQAVIY QIYMATI
Baliq go‘shtining kimyoviy tarkibi birinchi nav- batda uning oziqaviy qiymatini belgilashda eng mu- him ko‘rsatkichi hisoblanadi. Baliq go‘shtining ozi- qaviy qiymati va uning sifati (ta’mi, mazasi, xush- xo‘rligi) dastavval uning tarkibidagi oqsil, yog‘, uglevod, vitamin, mineral elementlar va suv miqdoriga bog‘liq. Bundan tashqari, baliq go‘shtida inson uchun hayotiy muhim hisoblangan aminokislotalar va modda almashinuvida hayotiy jarayonlami boshqara oladigan turli organik moddalar bo‘lishi uning oziqaviy qiymatini yanada oshiradi.