Chorva mollari va ularning ahmiyati

2.5. Qo‘y miya qurtining sistematik holati
Qo‘y miya qurti 40-100 sm uzunlikdagi tasmasimon chuvalchang bo4 lib, asosiy xo‘jay in lari it, mushuk, bo‘ri, chiyabo‘ri va boshqa yirtqich sutemizuvchilar hisoblanadi. Umuman, qo‘y miya qurtining tasmasimon voyaga yetgan davrida uning boshchasida 4 ta so‘rg‘ichi, xartumchasida esa ikki qator har xil kattalikdagi 22-32 tagacha ilmoqchalari joylashgan. Tanasidagi bo‘g‘imlar soni 200-250 tagacha yetadi. Yetilgan oxirgi bo‘g‘imlarida bachadon 16-26 tagacha yon shoxchalar chiqaradi va ular tuxum bilan to‘lgan bo‘ladi. Bu chuvalchangning oraliq xo‘jayinlari qo‘y miya qurti tuxumlari bilan zararlangan yaylovlarda boqilganda, o‘t va suv bilan parazit tuxumlarini yutib yuboradi.
Qo‘ylaming ichagida tuxumdan onkosfera lichinkasi chiqadi va qonga o‘tib, qon oqimi bilan bosh miya va orqa miyasiga borib o‘mashadi hamda rivojlanib, kaptar tuxumidek senur pufagini, ya’ni finnani hosil qiladi. Pufak tiniq suv bilan to‘lgan bo‘lib, uning ichki pardasida 100- 250 tagacha parazit boshchalari, ya’ni skolekslari to‘p-to‘p bo‘lib joylashgan. Asosiy xo‘jayinlari qo‘y miya qurti bilan kasallangan qo‘ylaming va boshqa chorva mollarining bosh va orqa miyalarida joylashgan pufakli finnani iste’mol qilishi orqali o‘zlariga yuqtiradi.
Qo‘ylaming miyasida uchraydigan pufakcha finna senuroz kasalligini vujudga keltiradi. Yetilgan bo’g’imlarning qisqarishi natijasida ulardan juda ham ko‘p miqdorda tuxumlar chiqadi.
Zararlangan it axlati orqali har kuni 20-30 tagacha yetilgan bo’limlar tashqi muhitga chiqariladi. Ayrim itlar ichagida 200 va undan ortiq chuvalchang bo‘lishi mumkin. It organizmida bu parazit bir necha oy, hatto 2 yilgacha yashashi mumkin.
Senuroz - surunkali gijja kasalligi boiib, u bilan asosan, yosh qo‘ylar va echkilar ko‘proq kasallanadi. Umuman senur, ya’ni pufakli lichinka juda sekin o‘sadi. Masaian, qo‘ylar zararlangandan 2 hafta o‘tgach, pufakchaning diametri 3-5 mm atrofida, 6 hafta o ‘tgach, 2-3 sm va 2-3 oy o‘tgandan keyin 3,5 sm atrofida boMib, shu paytdan ulaming boshchalari - skolekslari yetishadi.