Chirchiq davlat pedagogika instituti "ijtimoiy fanlar" kafedrasi "tasdiqlayman"

 Shartnoma tuzish 
Shartnomaning tuzilishi FKning 354-moddasida ko`rsatilganidek, agar taraflar 
o`rtasida shartnomaning barcha talab qilinadigan shaklda kelishuvga erishilgan 
bo`lsa, shartnoma tuzilgan hisoblanadi. 
Shartnomaning umumiy tartibda tuzilishi ikki davr bilan belgilanadi. Birinchi 
davr – shartnoma tuzishga taklif qilish davri, bu oferta, shartnoma tuzishga taklif 
qiluvchi esa, offerent, deb ataladi. 

---

152 
Ikkinchi davr – shartnoma tuzish to`g`risidagi taklifni qabul qilish, bu aksept, 
taklifni qabul qiluvchi akseptant deb aytiladi. 
Shartnoma tuzishning umumiy tartibiga oid qoidalar FKning 364-381-
moddalarida berilgan. Bu qoidalarda aytilishicha, agar shartnoma tuzish to`g`risidagi 
taklif (oferta) javob uchun muddat tayinlab qilingan bo`lsa, bu holda shartnoma 
ikkinchi taraf (akseptant) tomonidan taklifning qabul qilinganligi to`g`risidagi javob 
shu muddat ichida taklif qiluvchi (offerent) tomonidan olingan holdagina tuzilgan 
hisoblanadi. Oferta yo`llagan shaxs uning akseptini olgan paytdan shartnoma tuzilgan 
hisoblanadi. 
Shartnoma tuzilishi uchun taraflar o`zaro kelishuvining o`zigina kifoya emas. 
Bu kelishuv tegishli shaklda rasmiylashtirilgan bo`lishi shart. Shartnomalarning 
shakli FKning 366-moddasida belgilangan qoidalarga muvofiq bo`lishi shart. Unga 
asosan, agar qonunda muayyan turdagi shartnomalar uchun ma'lum bir shakl belgilab 
qo`yilmagan bo`lsa, shartnoma bitimlar tuzish uchun nazarda tutilgan har qanday 
shaklda tuzilishi mumkin. 
Notarial tasdiqlanishi yoki davlat ro`yxatidan o`tkazilishi shart bo`lgan 
shartnoma notarial tasdiqlangan yoki ro`yxatdan o`tkazilgan paytdan e'tiboran, 
notarial tasdiqlanishi va ro`yxatdan o`tkazilishi zarur bo`lganda esa – shartnoma 
ro`yxatdan o`tkazilgan paytdan e'tiboran shartnoma tuzilgan hisoblanadi. 
Agar taraflar shartnomani muayyan shaklda tuzishga kelishgan bo`lsalar, garchi 
qonunda bu turdagi shartnomalar uchun bunday shakl talab qilingan bo`lmasa-da, 
shartnoma belgilangan shaklga keltirilganidan keyin tuzilgan hisoblanadi. 
Yozma shartnoma taraflar imzolagan bitta hujjatni tuzish yo`li bilan, shuningdek 
pochta, telegraf, teletayp, telefon, elektron aloqa yoki hujjat shartnomadagi tarafdan 
chiqqanligini ishonchli suratda aniqlash imkonini beradigan boshqa aloqa yordamida 
hujjatlar almashish yo`li bilan tuzilishi mumkin. 
Shartnoma tuzish haqidagi taklif (oferta) akseptantga bildirilgunicha chaqirib 
olinishi mumkin. Biroq, u akseptant tomonidan qabul qilib olingan bo`lsa, akseptlash 
uchun belgilangan muddat davomida chaqirib olinishi mumkin emas. 
Oferta muayyan shaxsga ham, nomuayyan shaxslrga ham qaratilgan bo`lishi 
mumkin. Masalan, mahsulotni reklama qilish, o`z xizmatini taklif etib e'lon berish – 
nomuayyan shaxslar doirasida yo`llangan oferta hisoblanadi. Bunday ofertani odatda, 
ommaviy oferta deb ham yuritiladi. 
Oferta yuborilgan shaxsning uni qabul qilganligi haqidagi javobi aksept 
hisoblanadi. Aksept to`liq va pisandasiz bo`lmog`i shart. Agar qonundan, ish 
muomalasi odatidan yoki taraflarning ish bo`yicha avvalgi munosabatlaridan 
boshqacha ma'no kelib chiqmasa, sukut saqlash aksept bo`lmaydi. 
Agar