Chirchiq davlat pedagogika instituti fizika kimyo fakulteti

НNО₃*(Н₂О)nQН₂SО₄=НNО_3(б)QН₂SО₄*(Н₂О)_n
Nitrat kislotani bunday quyultirish jarayonida, uning bir qismi parchalanib, azot oksidlari hosil qiladi, ular esa sulfat kislota bilan nitrozil sulfat kislotasi NНSО₅ni hosil qiladi va uni suv bug‘i bilan parchalab, sulfat kislota va azot oksidlari hosil bo‘ladi:
2НNSО₅QН₂О_(б)=2Н₂SО₄QN₂О₃-Q
Sanoatda azot kislotasining kuchsiz eritmasini sulfat kislota bilan quyultirish barbotaj tarelkali ustunsimon minoralarda amalga oshirilida. Bu minoraning yuqorisidan chiqayotgan nitrat kislota bug‘lari suvli sovutgichlarida suyultirilib, 98%li nitrat kislotasi olinadi, 68%gacha suyulib qolgan sulfat kislota eritmasi denitratsiya jarayonidan keyin bug‘latilib, 92-93%li sulfat kislota olinadi va u qayta nitrat kislotani quyultirishda yopiq sikl ravishda ishlatiladi va bu jarayonda sulfat kislotani bir ozgina qismi parchalanib, yuqolishi mumkin. Kuchsiz nitsrat kislotani 72%li magniy nitrati bilan quyultirishda sulfat kislota qullashga qaraganda 30-40% kapital chiqimlar, kundalik chiqimlar ham kamayadi va tarkibida sulfat kislota umuman bulmagan nitrat kislota olinadi.
KUCHLI NITRAT KISLOTASINI TO‘G‘RIDAN-TO‘G‘RI SINTEZ KILISH.

Bu jarayon suyuqlantirilgan N₂О_4(с), Н₂О_(с) ва тоза О_2(г) ishtirokida yuqori 4MPa bosimda 330-350K haroratda quyidagi reaksiyaga asoslangandir:

2N₂О_4(с)Q2Н₂О_(с)QО_2(г)=4НNО_3(с)Q78,8 кж (3)
Bu yerda ketadigan bir qancha oraliq reaksiyalardan biri: