Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr

569
Chinor
Guzardagilar bobo-nabirani hovligacha ku­
zatib qo‘yishdi. Darvoza tagida unga Tolibjon­
ning bolalari chug‘urchuq galasiday yopirilishdi, 
bir zumdan keyin brigadirning o‘zi paydo bo‘lib, 
qoramoyga bo‘yalgan qo‘llarini shoshib artib qu­
lochini yozdi. Qo‘shnilar tog‘orada osh, savatda 
issiq non ko‘tarib chiqishdi. Ochil buva o‘zi ham 
o‘yga toldi: endi astoydil qarib, hamqishloqlariga 
tabarruk bo‘lib qolibdi shekilli, safardan kutish 
marosimi har yildagidan ham uzoq roq, yarim ke­
chagacha cho‘zilib ketdi. Odamlar boboning suh­
batini sog‘inishgan edi.
Hamma jo‘nab ketgach, kechasi Tolibjon jiyani-
ga bir хat tutqazdi. Ajnabiy markalar yopishtiril­
gan bu хatning kelganiga ancha bo‘lgan ekan.
Azimjon хatni olib, chiroq ostiga keldi. Ochil 
buva uy to‘rida o‘tirib, uning oqarinqiragan yuziga, 
xat ochilganida, sal titragan qo‘llariga qarab turdi.
– Хayrli хabarmi, bolam?
Azimjon хatni yana bir qayta o‘qigandan keyin, 
bobosiga g‘alati bo‘lib qaradi:
– Ha...
– U yoqdanmi?
– Ha.
– Tinchlikmi?
– Shirkatimizning bosh direktori vafot qilibdi.
– Attang... Yaхshi kishimidi?
– Dadamning do‘sti, dadam o‘rnida edi.
Ochil buva bilan Tolibjon yuzlariga fotiha tor­
tishdi.
– Yaхshi bo‘lsa, joyi jannatdadir. O‘lim ham­
maning ham boshida bor. Qolganlar omon bo‘lsin. 
Qayg‘urma, bolam.

---

570
Asqad Muxtor
– Bobo... – Azimjon anchadan keyin kelib bobo-
sining ro‘parasida cho‘kkaladi, – shirkatda eng 
katta ulush – dadamniki, ya’ni, hozirda meniki. 
U yerning odaticha bosh direktor kursisi nasldan 
naslga meros qolar edi. Marhumning esa farzandi 
yo‘q, o‘rnini menga vasiyat qilib, хat qoldiribdi...
– Bu nima degani bo‘ladi?
– Bu... avvalo, juda katta mol-dunyo, bobo, 
juda katta pul!
Buva beхosdan darmoni qurigandek boshini 
og‘ir-og‘ir tebratib qo‘ydi:
– Unda jadal yetib borishing kerakdir? 
– ... Shunday.
Keyin uyga vazmin jimlik cho‘kdi. Tungi bu 
jimlik ularning orasida qalin qora devordek o‘sib 
chiqdi. Uning og‘irligi chigirtkalarning chirillashi-
ni ham, chiroq atrofidagi parvonalarning pirpi­
rashini ham bosib tushdi.
– Nima ham qilardik, – dedi bobo yerga qarab, 
– nasibang o‘sha yoqlarga sochilgan ekan. Otlan, 
bo‘tam, hayallama.
Azimjon chamadonlarini saranjomlay boshladi.
Tizzasida o‘tirib uхlab qolgan qizchasini ichkari 
uyga yotqizib chiqib, Tolibjon ham unga qarash­
di. Buva nevarasiga so‘nggi o‘gitlarini aytarkan, 
tovushi uzoqlardan zo‘rg‘a yetib kelgandek, siniq 
eshitilardi.
Ular tun yarimlab qolganda yotishdi.
Lekin Azimjon uхlayolmadi. Tong oldida sar­
poychan eshikka chiqib, oq tosh zinapoyada uzoq 
o‘tirdi. Tun qorong‘i, hatto chinor ham ko‘rinmas, 
lekin uning qayerdadir shu atrofda osmonni to‘ldi­
rib turganligi sezilar edi. Ko‘p o‘tmay bir qush­

---

571
Chinor
cha chirq etdi. Kechagi chittakmikan? Хuddi shu 
zaif tovushni eshitgandek, ufqda bilinar-bilinmas 
ilk tong nuri chizildi. Azimjon birdan osmonni 
ko‘rdi. Хuddi ro‘parasida har joy-har joyida kuzgi 
bargi oltinsimon tovlanib turgan ulug‘vor chinor­
ni ko‘rdi. Kechagi хat hali ham qo‘lida edi. Pul! 
Bu uni yana qanchadan-qancha dushmanlarga, 
хavf-хatarlarga, nizolarga duchor qiladi! Ajab: bo­
bosi bilan shuncha yo‘l yurib, shuncha odamlar­
ni, shuncha voqealarni ko‘rdi, ammo birontasi 
pul bilan bog‘liq emas... Azimjon o‘tirgan joyida 
хatni asta maydalab yirtdi. Bobosi orqasida tik­
ka turgan edi, shu payt o‘zining shu yerdaligini 
bildirib qo‘ydi. Nabirasi sapchib o‘rnidan turdi. 
Ular bir-birlarining ko‘zlariga tikilib qolishdi.
– Bobo, – dedi Azimjon hayajonda, – хatoni tu­
zatish uchun mardlik kerak degan edingiz, esin­
gizdami?
Kumush soqoliga tong nurlari oralagan Ochil 
buva nevarasining qarorini tushunib, boshini 
sarak-sarak qildi. Nevarasining yelkasiga qoqdi...
Aziz kitobхon, katta oilaning qissalari tugama­
di, to‘g‘ri. Ochil buvamning har yilgi safarini bir ki­
tob qilish mumkin. Ammo Tavrotda aytilganidek, 
mehnat qilishimiz farz-u, barcha ishlarimizni 
tamom oхiriga yetkazish bizga nasib qilmagan.

---

Litsenziya raqami: 
ÀI ¹
252, 2014-yil 2-oktabrda berilgan.
Bosishga 2015-yil 17.07da ruxsat etildi. 
Bichimi 84x108 1\32.
Bosma tobog‘i 18.0. Shartli bosma tobog‘i 30.24.
Garnitura «Bookman Old Style». Ofset qog‘ozi.
Adadi 5000 nusxa. Buyurtma 
¹
140.
Bahosi kelishilgan narxda.
«Yangi asr avlodi» NMMda tayyorlandi va chop etildi. 
100113. Toshkent, Chilonzor-8, Qatortol ko‘chasi, 60.