Chi 18 guruh talabasi Tursunova Shaxnozaning

4. YOZUVNI MASHQLAR YORDAMIDA O`RGATISH

Mashqlar yozuv texnikasini oʻrgatish va fikrni yozma bayon qilish boʻyicha boʻladi. Ular 2 tipga boʻlinadi: 1.Til yoki tayyorlov. 2. Nutq mashqlari. Harflar, harf birikmalarining, soʻzlar va soʻz birikmalarining toʻgʻri yozilishi, soʻzlardan jumlalar tuzish, matn ustida ishlaganda esa uni qisqartirish, reja tuzib yozishni oʻrgatadigan mashqlar qoʻllaniladi. Fikrni yozma bayon qilishga oʻrgatadigan mashkdar nutq mashqlari hisoblanadi. Bunday mashqlarga bayon, insho va chet ellik doʻstga xat yozishni, annotatsiya tuzishni, bir mavzuni yozma bayon qilish kabilar kiradi.Tayyorlov mashqlari eng avvalo namunalar asosida bajariladigan mashqlarni koʻchirib yozish, ularni kengaytirishyoki soddalashtirish kabilarni oʻz ichiga oladi.Tayyorlov mashqlarining yana bir turi axborotni oʻz soʻzlari bilan ifoda qila olish koʻnikmasini rivojlantirish uchun matnni qisqartirish yoki uni kengaytirish singari mashqlardan foydalanishi mumkin.

Yozuvni rivojlantirishga moʻljallangan nutq mashqlari mazmun jihatdan bir-biri bilan bogʻlangan gaplarni eslab aytish, yozish mashqlari bilan boshlanadi. Yozuvni shakllantirishda mashqlar, yozma ishlar, diktant bayon, tasvirlash, hikoya qilish, insho yozish, xat yozish kabi turlaridan foydalaniladi. Sinfda yozish mashqlari. Agar siz o'zingizning talabalaringiz ko'proq mulohazali maqolalar yozishni yoki sizning kursingizdagi muammolar haqida chuqurroq o'ylashni xohlasangiz, ushbu tarqatma materiallar sizga yordam berishi mumkin. Yozish markazida biz minglab talabalar yozuvchilari bilan yakkama-yakka ish olib boramiz va ularga maqsadli yozma topshiriqlar yoki mashqlarni berish ularni muammolarni hal qilishga, yaratishga va sahifada to'liqroq muloqot qilishga undaydi. Siz bu yerda maqsadli mashqlarni va ularni o'zingizning kursingizda yoki muayyan talabalar bilan ishlash uchun moslashtirish usullarini topasiz.

Biz g'oyalar bilan ishlashda ko'rishni va tanlashni o'rgatish orqali talabalarga eng ko'p yordam bera olamiz. Biz g'oyalarni yaratish uchun mashqlardan qanday foydalanishni o'rgatish orqali talabalarni g'oyalarni yaratish va saralash jarayoni bilan tanishtirishimiz mumkin.

G'oyalarni qanday kashf etish va tartibga solish kerakligini tushunib, ular o'zlarining g'oyalarini sahifaga aniq nasrda olishda ko'proq muvaffaqiyatlarga erishadilar. Tanqidiy fikrlash mashqlari orqali talabalar dars materiallari haqidagi noaniq yoki sezgirlikdan so'zlar o'zlarining g'oyalarini qanday ifodalashi va ularni eng yaxshi tartibga solishi to'g'risida aniq tanlov qilishlari mumkin bo'lgan joyga o'tadilar. Ba'zi talabalar ushbu ishlarning bir qismini "yozish" deb tan olmasliklari mumkin bo'lsa-da, bu ishni bajarish ularga osonroq va kuchliroq qog'ozlarga olib keladigan fikrlashni amalga oshirishga yordam berishini ko'rishlari mumkin. Aqliy hujum: Sinf uchun ish yozish uchun talabalarga kurs materiallari bo'yicha olingan bilimlardan kurs materiallarini alohida, ko'proq sintezlangan yoki tahlil qilingan tushunchalarga o'tish yo'llari kerak. Ba'zi talabalar uchun bu ichki sharoitda yoki biz "fikrlash" deb ataydigan narsa, ovozsiz mulohaza yuritish, saralash, taqqoslash, taxmin qilish, qo'llash va boshqalar orqali ro'y bera boshlaydi, bu esa ularni yangi istiqbollarga, tushunishga, savollarga, dars materiallari haqidagi reaksiyalarga olib keladi. Ushbu fikrlash tez-tez sinf muhokamasi orqali rivojlanadi va ba'zi talabalar avtomatik ravishda ichki fikrlarning dastlabki saralashlaridan shu paytgacha materialning murakkab, mantiqiy talqinlariga o'tadilar. Ammo, ko'proq talabalar uchun ularning fikrlashlari mavzuga tegishli uyushmagan, noaniq g'oyalar to'plami bo'lib qoladi. Ko'pchilik ushbu noaniq ma'no yoki oddiy muomaladan, ko'proq ishlov berilgan, murakkab yoki biz ko'pincha "chuqur" deb ataydigan g'oyalarga nisbatan o'tishda muammolarga duch keladi. Sinf uchun ish yozish uchun talabalarga kurs materiallari bo'yicha olingan bilimlardan kurs materiallarini alohida, ko'proq sintezlangan yoki tahlil qilingan tushunchalarga o'tish yo'llari kerak. Ba'zi talabalar uchun bu ichki sharoitda yoki biz "fikrlash" deb ataydigan narsa, ovozsiz mulohaza yuritish, saralash, taqqoslash, taxmin qilish, qo'llash va boshqalar orqali ro'y bera boshlaydi, bu esa ularni yangi istiqbollarga, tushunishga, savollarga, dars materiallari haqidagi reaktsiyalarga olib keladi. Ushbu fikrlash tez-tez sinf muhokamasi orqali rivojlanadi va ba'zi talabalar avtomatik ravishda ichki fikrlarning dastlabki saralashlaridan shu paytgacha materialning murakkab, mantiqiy talqinlariga o'tadilar.

Ammo ko'proq talabalar uchun ularning fikrlashlari mavzuga tegishli uyushmagan, noaniq g'oyalar to'plami bo'lib qoladi. Ko'pchilik ushbu noaniq ma'no yoki oddiy muomaladan, ko'proq ishlov berilgan, murakkab yoki biz ko'pincha "chuqur" deb ataydigan g'oyalarga nisbatan o'tishda muammolarga duch keladi. Biz o'z fikrlarini tashqi ko'rinishi va tuzatish imkoniyatini berish orqali ularni yanada chuqurroq tushunishga ko'maklashishimiz mumkin, shunda ular ikkalasi ham o'zlarining g'oyalarini ko'rishlari va keyin ular o'rtasidagi munosabatlarni ko'rishlari mumkin. Quyidagi mashg'ulotlar talabalarga dars materialiga dastlabki javoblarni yaratishda va aniqlashtirishda yordam beradi: Bepul yozish. Vaqtni saqlashga yordam beradigan soat, soat yoki taymer toping. Siz ko'rib chiqmoqchi bo'lgan mavzu, g'oya, savolni tanlang. Bu ma'lum bir tafsilot yoki keng kontseptsiya bo'lishi mumkin - hozirgi paytda sizni qiziqtiradigan narsa. Ushbu mavzu bo'yicha to'xtovsiz 7-10 daqiqa davomida (qog'ozda yoki kompyuterda) yozing. Agar jim qolsangiz va keyin nima deyishni bilmasangiz, yozing.

Ushbu mavzu bo'yicha to'xtovsiz 7-10 daqiqa davomida (qog'ozda yoki kompyuterda) yozing. Agar siz tiqilib qolsangiz va keyin nima deyishni bilmasangiz, "Men tiqilib qoldim va keyin nima deyishni bilmayman ..." deb yozing yoki o'zingizga "yana nima?" Deb so'rab ko'ring. sizga boshqa bir fikr kelguncha. [15,9]

Imlo, grammatika yoki tinish belgilari bilan o'zingizni qiziqtirmang. Maqsadingiz qisqa vaqt ichida iloji boricha ko'proq mavzu yaratish va sahifadagi fikrlarni bayon qilish tuyg'usiga odatlanishdir. Agar u tartibsiz bo'lsa yoki faqat siz uchun mantiqiy bo'lsa, yaxshi bo'ladi. Siz ushbu mashqni bir necha marotaba takrorlashingiz mumkin, mavzuga bog'langan bir xil yoki turli xil mavzulardan foydalaning. Yozganlaringizni o'qing, agar siz mavzuingiz haqida biron bir narsani kashf etgan bo'lsangiz yoki siz qiziqmoqchi bo'lgan savollar qatorini topsangiz. Sizga kelgan biron bir so'z yoki iborani chegirmang, shunchaki sahifaga qo'ying. 5-10 daqiqa orasida so'zlarni yozing. Tugatgandan so'ng sizda tasodifiy so'zlar bilan to'ldirilgan sahifa bo'ladi. Sahifani o'qing va biron bir narsani kashf etganingizni yoki har qanday g'oyalar orasidagi aloqalarni ko'rishingizni bilib oling.

Bir varaqda siz o'rganmoqchi bo'lgan mavzular bilan bog'liq bo'lgan barcha g'oyalarni sanab o'ting. Har qanday g'oyani yoki kuzatuvni to'g'ri va ro'yxatga loyiq deb hisoblang. Tez ro'yxatlang va keyin ro'yxatingizni bir necha daqiqaga qo'ying. Qaytib kelib, ro'yxatingizni o'qing va mashqni qayta bajaring.

Kubik. Ushbu uslub sizga mavzuni olti xil nuqtai nazardan qarashga yordam beradi (kubning 6 tomonini tasavvur qiling va g'oyani olasiz).

Mavzuni yoki g'oyani oling va 1) uni tasvirlab bering, 2) taqqoslang, 3) o'zingiz bilgan boshqa narsa bilan bog'lab qo'ying, 4) tahlil qiling (uni qismlarga ajratish ma'nosini anglatadi), 5) o'zingiz tanish bo'lgan vaziyatda qo'llang, 6) bunga qarshi yoki qarshi bahslashish. Mavzudagi har bir oltita fikrning har biri haqida xat, sahifa yoki boshqalarga yozing.

G'oyani o'rganishni boshlash uchun avval o'zingizga shunday savol bering: "Men nimani o'rganmoqchiman?" va ushbu mavzu haqida sahifa yoki undan ko'prog'iga yozing. Keyin yozganlaringizni o'qing va "Xo'sh, nima?" hozirgacha bildirilgan fikrlarning. Shunga qaramay, sahifa yoki undan ko'prog'iga yozing. Nihoyat o'zingizga shunday savol bering: "Endi nima?" yana nimani o'ylashingiz mumkinligi haqida o'ylashni boshlash uchun ... Keyin yozganlaringizni o'qing va "Xo'sh, nima?" hozirgacha bildirilgan fikrlarning. Shunga qaramay, sahifa yoki undan ko'prog'iga yozing. Nihoyat o'zingizga shunday savol bering: "Endi nima?" yana nimani o'ylashingiz yoki g'oyangiz bilan qaerga borishingiz haqida o'ylashni boshlash uchun. Terminlarni aniqlash. Ushbu taklif sodda va ravshan tuyulishi mumkin bo'lsa-da, ko'pincha e'tiborga olinmaydi. O'zingizning so'zlaringiz bilan asosiy atamalar yoki tushunchalar uchun ta'riflarni yozing. Kurs o'qish paytida, lug'atda yoki suhbatda boshqalarning atamalarini aniqlang va ushbu ta'riflarni o'zingiznikiga taqqoslang.

Xulosa pozitsiyalari. Ba'zan yangi g'oyalarni tahlil qilish yoki sintez qilishdan oldin bilgan narsangizni o'zingizning tushunchangizni mustahkamlash usuli sifatida tasvirlash foydali bo'ladi. Siz o'qishlaringizni alohida maqolalar bo'yicha umumlashtira olasiz yoki o'zingizning nuqtai nazaringiz kabi narsalarni pozitsiyaning qisqacha mazmuni bilan birlashtira olasiz. O'qishlar tavsifida qisqacha gapirishga harakat qiling. Paragraf yoki o'qish yoki pozitsiyani tavsiflovchi sahifaga qadar yozing. Muhim savollarni aniqlash. [16, 26]

Sizda ko'plab dalillar yoki ma'lumotlar bo'lishi mumkin va siz u bilan nima qilish kerakligini yoki bu haqda qanday yozishingiz kerakligini bilmay qolasiz. O'zingizning dalillarga qarang va takroriy ma'lumotni yoki takrorlangan yo'qolgan qismni topa olasizmi yoki yo'qligini bilib oling. O'zingizning maqolangizdagi eng muhim g'oyalarni umumlashtiradigan savol yoki bir qator savollar yozishingiz mumkinligini tekshiring. Sizda muhim savollar paydo bo'lgandan so'ng, siz o'zingizning g'oyalaringizni savolga mumkin bo'lgan javoblar atrofida tartibga solishni boshlashingiz mumkin.G'oyani boshqasiga tushuntirish / o'rgatish. Ba'zida fikrlaringizni aniqlashtirishning eng samarali usuli ularni boshqalarga tushuntirishdir. Boshqa odam sizning mavzusingiz haqida bilishi shart emas - aslida ba'zida ular sizning mavzuni yaxshi bilmasa yordam beradi, lekin u sizni kuzatmasa tinglashi va sizni to'xtatishga tayyor bo'lishi kerak. O'zingizning g'oyalaringizni boshqalarga o'rgatganingizda, siz o'zingizning g'oyalaringiz shakliga ko'proq ishonishni boshlaysiz yoki argumentlaringizdagi teshiklarni aniqlay olasiz . G'oyani qayta yozish. Ba'zan bir necha kun davomida g'oyani qayta yozish eng ko'p yordam beradigan narsa. Markaziy g'oyani oling va qisqacha bir yoki ikki xatboshida tushuntiring. Ertasi kuni, oldingi kunning yozuvlariga qaramasdan, o'z fikrlaringizni tushuntirib, yangi xat yozing. Ertasi kuni yana urinib ko'ring. Uch kun davomida siz o'zingizning g'oyalaringizni aniqlovchi, murakkablashtiradigan yoki rivojlanayotgan nuqtalarini topishingiz mumkin. Barcha holatlarda siz o'zingizning qoralamangizni yozishda bundan keyin nima qilishingiz kerakligini yaxshiroq bilib olasiz. [17, 12]