ихтисослаштирилган
илмий-экспериментал
лабораториялар,
юқори технология марказлари ва технопаркларни ташкил этиш”
лозимлигини таъкидлаган5.
Инновацион иқтисодиётининг шаклланиши ва ривожла-
нишига туртки бўлган сабаблардан бири, бу
билимларга асос-
ланган бозор муносабатларини кенгайтиришга оид назария-
ларнинг вужудга келишидир. Бу назарияларнинг умумий мазмуни,
ҳозирги даврда инсоният томонидан тан олинган ютукдар, илмий,
амалий янгиликлар, хизматлар ва х.к. маьлум вақт ўтгандан сўнг
бозор муносабатларининг предмети ҳисобланади, улар сотилади
ва маьлум нархга (бозор нархига) эга бўлади, деган ғояга
асосланади. Инновацияларни давлат томонидан бошқариш —
юртимизнинг бугунги тараққиётида энг долзарб вазифалардан.
Боиси, давлат иқтисодиётнинг хусусий сектори мустақил уддалай
олмақдиган хавф-хатарларнинг бир қисмни ўз зиммасига олади.
Ташкилий ўзгаришлар - олий ўқув юрти янги ғояларни ёки
хулқ-атвор андозаларини ўзлаштириши, ички ва ташқи муҳитдаги
ўзгаришларга мослашиши. Таълим ўзгаришларга чақиргани ҳолда,
ўз муҳитидаги инновацияларга кўп холатларда қарши чиқади.
Аммо, олий ўқув юрти ривожланишга ҳаракат қилаётган бўлса,
унинг раҳбарияти ташқи ва ички муҳитдаги ўзгаришларга
мослашиши лозим.
Инновация (ингл.
Гппоуайоп) атамаси “янгилик” деган
маънони англатади. Х.Барнет, Д.Гамильтон, НГросс, Д.Чен,
М.Майлз
асарларида
инновацион
жараёнларни
бошқариш,
таълимдаги ўзгаришларни бошқариш,
инновацияларни режалаш-
тириш масалалари таҳлил қилинади. Инновацияларни амалга
жорий
этишнинг
ижтимоий-психологик
жиҳати
Э.Рожерс
томонидан ишлаб чиқилган. У иштирокчилар типологиясини,
уларнинг инновацияга бўлган муносабатини ўрганади.
Инновация нима? Бу янги эҳтиёжни қондиришга қаратилган
ҳаракат. У янги билимларни янги технологиялар, ноу-хауга
айлантиришни назарда тутади.
Амалда бундай янгиликларнинг
5 2017-2021
йнпларда Ўзбекистон Республикасшш ривожланишишнг бешта успчор
йўналишлари бўйича Харакатлар стратегияси. ^ту .ту .д о у .и г электрон сайти
99
киритилиши кўпинча ходимлар қаршилигига дуч келади. Аммо
янги тажриба ўзлаштирилишига қараб қаршилик аста-секин
сусаяди.
Ўзгаришлар ҳар бир ходимнинг мўлжалларига таъсир
кўрсатади ва муайян муносабатлар уйготади. Олий ўқув юртида
инновацияларни амалга оширишни бошқариш маълум тайёргар-
ликни талаб этади. Олий таълим тизими ходимлари
инновациялар
таълим хизматлари бозорида олий ўқув юртлари яшаб қолиши,
уларнинг рақбатбардошлик даражасини оширишнинг зарурий
омили эканлигини тушунишлари лозим. Ўзгаришлар олий ўқув
юрти фаолиятининг исталган жиҳати ёки омили, чунончи:
тузилиши, фаолият мақсадлари ва вазифалари, ўқув жараёни
технологиялари, ташкилий маданият ва ҳоказоларга тегишли
бўлиши мумкин.
Инновациялар билимларни амалга татбиқ этишнинг асосий
шакли ва билимга асосланган иқтисодиётнинг муҳим омили
ҳисобланади. Иқтисодий тадқиқотлар инновациялар бугунги
кунда корхоналар, минтақалар ва миллий иқтисодиётлар ўсиши
рақобатбардошлик даражасининг асосий манбаи эканлигини
тасдиқлайди. Мутахассисларнинг ҳисоб-китоблари сўнгги икки ўн
йиллик мобайнида ривожланган мамлакатларнинг иқтисодий
ўсиши асосан инновациялар билан белгиланишини кўрсатади.
Билим ва инновацияларнинг муҳимлигини англаб етиш
менежментнинг ҳозирги йўналишларини (билимларни бошқариш,
инновацияларни бошқариш) шакллантиради.
Улар бозорда олий
ўқув юртларининг хулқ-атворини ва уларнинг ривожланиш
стратегиясини кўп жиҳатдан белгилайди.
Ташкилий ўзгаришларни ҳаракатлантирувчи кучлар олий ўқув
юртида ҳам, ундан ташқарида ҳам амал қилади. Давлат ҳар бир
олий ўқув юрти бажариши шарт бўлган янги қонунларни қабул
қилади. Янги технологиялар янги маҳсулот ишлаб чиқаришга
ўтишни талаб қилади. Менежмент ўзгаришларга бўлган эҳтиёжни
англаб етиши бошқаруънинг кейинги қадамларини белгиловчи
пойдевордир.
100
Инновацияларни бошқариш мумкин ва лозим. Олий ўқув
юрти ўзгаришларга тайёр эмаслиги, янги тенденцияларни прогноз
қилиш ва уларга мослашишга қодир эмаслиги олий ўқув юрти
менеджменти ва раҳбарларининг айбидир.
Do'stlaringiz bilan baham: 
