Buxoro muhandislik-texnologiya instituti

 
5-Modul. Qand va bijg‘ish mahsulotlari texnologiyasi. 
20-Mavzu. Bijg‘ish mahsulotlari va sharobchilik texnologiyasi. 
Milliy  iqtisodiyot  sohasida  uzumchilik  va  sharobshunoslik  sohasi  samarador 
sohalardan biri hisoblanadi. 
Qadim  zamonlardan  buyon  (eramizdan  avvalgi  11-ming  yilliklar)  YAqin 
SHarq va O‗rta Osiyoda uzum etishtirishgan va sharob tayyorlashgan.   Bu sharobni 
"Xoma" ya‘ni "siqib olingan" deb atashgan. 
O‗rta  Osiyo  qit‘asi  bo‗yicha  qadimdan  sharob  tayyorlovchi  mintaqa  hisobla-
nadi.  Ayniqsa,  Farg‗ona  vodiysida  tayyorlangan  sharoblar  Xitoy  va  boshqa  qo‗shni 
davlatlarga  eksport  qilingan.  Sharobdan  ajratib  olingan  spirt  esa  "Al-Kegol"  deb 
yuritilgan. Bu arab tilida "eng ajoyib" degan ma‘noni bildiradi. 
Sharob  oziq-ovqat  va  ta‘m  beradigan  mahsulot  bo‗libgina  qolmay,  balki 
narkologik  mahsulot  ham  hisoblanadi.  Sharobni  noto‗g‗ri  iste‘mol  qilish  inson 
sog‗ligiga  katta  ta‘sir  etadi.  Mashhur  ensiklopedist  Abu  Ali  ibn  Sino  "Al-Kegol" 
inson  miyasi  faoliyatiga  salbiy  ta‘sir  etadi,  -  deb  bashorat  qilgan.  Olim  o‗zining 

---

252 
 
"Siyasat  al-badan  va  fadail  ash-sharab  va  manafiuxu  va  madarruxu"  (tanani 
boshqarish, sharobning afzalliklari, uning foydasi va zararliligi) degan maxsus ilmiy 
asarini shunga bag‗ishladi. 
O‗rta  Osiyodagi  diniy  ta‘lim-tarbiya  alkogolizm  tarqalishiga  ancha vaqtgacha 
to‗siq  bo‗lib  turgan.  Sharobni  taqiqlash  taxminan  16-17  asrlarda  kuchga  kira 
boshlagan,  keyinchalik  bu  ta‘qiqlash  kuchliroq  giyohvand  moddalarning  (nosvoy, 
ko‗knori, nasha va boshqalar) tarqalishiga olib kelgan.  
O‗zbekistonda sharobchilik VII asrlargacha taqiqlanmagan, lekin Arablar istilo 
qilgandan  so‗ng  ta‘qiklangan.  Bu  davrlarda  asosan  uzumchilik  rivojlangan. 
Arabistondan, Xindistondan, Erondan xo‗raki uzum navlari keltirilgan. SHarobchilik 
asosan XIX asrda, ruslar istilo qilgandan so‗ng yana rivojlangan. 
O‗zbekiston uzumning iste‘mol va texnik navlarini etishtirish bo‗yicha noyob 
mintaqadir. Sharobshunoslikni qadimiy  mintaqasi sifatida O‗zbekiston sharob ishlab 
chiqarish  sohasida  tubdan  o‗zgartirishlar  kiritishi  mumkin  va  bu  qadimiy  an‘naviy 
ichimlikning jahon bozoridagi tijorat samaradorligini ta‘minlashi mumkin.