Buxoro muhandislik- texnologiya instituti

Xizmatlar marketingi va ularning xususiyatlari

Xizmat sohasi mustaqil faoliyat sohasi bo'lib, turli guruhlarga tegishli iste`molchilarning ehtiyojlarini qondirishga mo'ljallangan. Xizmatlarning ijtimoiy-iqtisodiy ahamiyati quyidagicha:

• 
  Xizmat ko'rsatuvchi va iste`molchining bevosita bog'lanishida ehtiyojlar qondirilishi;
  
• 
  Alohida ehtiyojlarni qondirishga qaratilgan shaxsiy yondashuvning mavjudligi;
  
• 
  Tovarning turli hayot davri bosqichlarida xizmat ko'rsatishning zarurligi;
  
• 
  Faqatgina iste`molchi va xizmat ko'rsatuvchi muloqotidagina qondirish mumkin bo'lgan ijtimoiy, ruhiy, intellektual va ma`naviy ehtiyojlarning vujudga kelishi;
  
• 
  Nomoddiy faoliyat natijalarining ehtiyojlarni qondirishdagi o'rni (dam olish, sog'lomlashtirish, axborot, maorif xizmatlari).
  

Xizmatlar sohasining kengayishiga quyidagilar sababchi:

• 
  Iste`mol va ishlab chiqarishning uzoqlashuvi natijasida, ishlab chiqaruvchidan xaridorga tovarni etkazish, u haqida axborot berish kabi xizmatlar zarur.
  
• 
  Moliyaviy va tovar yo'qotishlarini o'rganish uchun bozor tadqiqoti xizmatlaridan foydalanish
  
• 
  Iste`molchilar turmush darajasining o'sib borishi uy-ro'zg'or ishlaðèíè engillashtirish va qulay sharoitlar yaratish
  
• 
  Fan-texnika taraqqiyotiga erishish: a) tovarning takomillashib borishi, b) bo'sh vaqtning paydo bo'lishi hisobiga dam olishga ehtiyojning kuchayishi.
  
• 
  Iste`molchilarning madaniy va ma`rifiy o'sishi xizmatlarga yangicha talablar qo'yilishiga sabab bo'ladi
  
• 
  Hayot xavfsizligi va mol-mulkni asrash borasida himoyalash va qo'riqlash xizmatlarining muhimlashuvi
  
• 
  Jahondagi o'zgarishlar yangi xizmatlarga ehtiyojning paydo bo'lishiga (internet, turizm) olib kelyapti.
  

Xizmatlar bozori turli-tuman xizmatlarning savdosi amalga oshadigan bozor bo'lib, unda transport, aloqa, savdo, moddiy-texnik ta`minot, maishiy, uy-joy va kommunal xizmatlar, moliya, fan, ta`lim, sog'liqni saqlash, fizkul'tura va sport, madaniyat va san`at, axborot hisoblash, injenerlik maslahat, yuridik, birja va vositachilik, ko'chmas mulk , lizing, marketing, sotuvdan keyingi xizmatlar oldi-sotdi qilinadi. Sanoati rivojlangan mamlakatlarda xizmatlarning yalpi ichki mahsulotidagi ulushi 70% dan oshadi, rivojlanayotgan mamlakatlarda esa umuman olganda 55% ni tashkil qiladi.
Xizmatlar - o'ziga xos tovar bo'lib, ehtiyojlarni qondirishga qaratilgan. Xizmatlarning tovar sifatidagi o'ziga xosligi quyidagilardan iborat: