Buxoro davlat universiteti raxmatullayeva f. M. Korporativ strtegiya va tashkiliy dizayn

9.3. Qisqartirish va likvidatsiya strategiyasi
Hatto eng yaxshi o'ylangan diversifikatsiya qilish strategiyasi ham vaqt o'tishi bilan samarasiz bo'ladigan yoki rentabellikka oid kutishlarni oqlamaydigan biznesni sotib olishga olib kelishi mumkin. Bunday hollarda, qisqartirish va bartaraf etish strategiyasi ishlatiladi.
Korxonaning strategiyasini amalga oshirish samaradorligiga strategiyani va uning moliyaviy istiqbollarini rejalashtirish bosqichida to'liq hisobga olib bo’lmaydigan ko'plab vaziyat omillari ta’sir ko’rsatadi. Bundan tashqari, vaqt o'tishi bilan biznesning uzoq muddatli jozibadorligi o'zgarib turadi. Diversifikatsiya qilish bo’yicha bugun yetarlicha asoslangan harakatlar ertaga noto'g'ri bo'lishi mumkin. Bundan tashqari, ayrim korxonalar, yaxshi moliyaviy ahvoliga qaramasdan, kompaniyaning boshqa bo'linmalari bilan taxmin qilinganidek samarali ishlay olmaydi.
Ba'zan strategik moslik nuqtai nazaridan oqilona ko’ringan diversifikatsiya nizolar, madaniy moslik nuqtai nazaridan qabul qilinmaydigan axloqiy qadriyatlarga olib keladi.
Shuning uchun, agar kompaniyaning rahbariyati biznes tuzilmasiga kiradigan ishlab chiqarish yoki korxona endi strategik moslikka ega emas yoki keyinchalik investitsiya qilish uchun yoqimsiz bo’lyapti degan xulosaga kelsa, uni tugatish yoki sotish imkoniyatlarini ko'rib chiqish kerak. Resurslarni yo'qotishning oldini olish va yetarli likvidlilikni saqlab qolish uchun yirik kompaniyalar zarar ko'radigan yoki istiqbolli bo'lmagan korxonalardan imkon qadar tezroq qutulishga intiladi.Bu asosiy kapitalni saqlab qolish va zararlarni qoplash uchun resurslarni bo'shatish imkonini beradi. Ushbu muammoni hal qilishda kechikishning yagona sababi biznesni sotish uchun eng yaxshi holatga olib kelish vazifasi bo'lishi mumkin. Diversifikatsiyalangan kompaniyaning tarkibiga kiradigan korxonalar qanchalik ko'p bo'lsa, unda samarasiz ishlaydigan korxonalar ("tovar-itlar" yoki strategik muvofiqlikka ega bo'lmagan) dan qutulish ehtimoli ko’proq.
Tugatish (Ликвидация) quyidagi ikki shakldan birida amalga oshirilishi mumkin:

• 
  ona-kompaniya biznesni alohida moliyaviy va boshqaruv jihatdan mustaqil firmaga ajratishi mumkin va unda firmaning rivojlanish istiqbollari qanday bo'lishiga qarab, egalik ulushini saqlab qolishi yoki saqlamasligi mumkin;
  
• 
  ona-kompaniya sotib olish uchun eng yaxshi shartlarni taklif qiluvchi xaridor ga biznesni (ishlab chiqarishni) o’zining bir qismi sifatida sotishi mumkin. Ushbu ishlab chiqarish (biznes)ni odatda, eng yuqori narxda, o’zlariga mos keladigan yoki strategik moslikka ega bo'lgan korxonalar sotib olishi mumkin.
  

Barcha strategik muqobilliklarda ликвидация - eng yoqimsiz va og'riqli hodisadir, ayniqsa, diversifikasiyalanmagan korxona bo'lsa, bu kompaniyaning mavjudligini to'xtatishni anglatadi.
Diversifikatsiyalangan kompaniya uchun ish joylarini tugatish, korxonani yopish va h.k. bilan bog'liq qiyinchiliklar kamaymasligi mumkin, ammo kompaniyani va uning qarzlarini qayta qurishdan keyin samarali ishlay boshlaydigan boshqa korxonalarning normal ishlashi ehtimolini qoldiradi. Umidsiz vaziyatlarda erta tugatish aktsiyadorlar manfaatlarini muqarrar bankrotlikdan ko'ra ko'proq himoya qiladi. Umidsiz vaziyatda uzoq davom etadigan kurash tashkilotning resurslarini va moddiy boyliklarni kamaytiradi. Shunga qaramay, bunday strategiyani qo'llashdan oldin, boshqaruv barcha ijobiy va salbiy tomonlarni hisobga olishi, kelgusida rivojlanishning haqiqiy istiqbollari va imkoniyatlarini va "portfel"tuzilishini baholash kerak.