Buxoro davlat univеrsitеti filologiya fakultеti o`zbеk filologiyasi kafеdrasi qo`lyozma huquqida udk II bosqich magistranti qodirova nasima saidburxonovna

Tadqiqot ob`ekti va predmetining belgilanishi. I.Haqqulov o`ttizga yaqin tadqiqotlar muallifi, yirik navoiyshunos sanaladi. Shu tadqiqotlar ichidan olimning dastlabki ishlari (“O`zbek adabiyotida ruboiy”, “Uvaysiy she`riyati”) Alisher Navoiy asarlarining talqini, sharhiga bag’ishlangan (“Zanjirband sher qoshida”, “Kamol et kasbkim”, “Shohbaytlar”), tasavvuf muammolari va Yassaviyga bag’ishlangan kitoblari (“Tasavvuf va she`riyat”, “Ahmad Yassaviy”) hamda mumtoz adabiyot haqidagi (“G’azal gulshani”, “E`tiqod va ijod”) adabiy suhbatlari olinib, magistrlik dissertatsiyasi ob`ekti qilib belgilandi.
Adabiyotshunos olim I.Haqqulovning ilmiy-ijodiy faoliyati tadqiqotning predmeti hisoblanadi.
Tadqiqotning maqsad va vazifalari. Ushbu dissertatsiyada taniqli adabiyotshunos olim I.Haqqulov ilmiy-ijodiy faoliyatini, asosan, mumtoz adabiyot tadqiqiga bag’ishlangan dastlabki tadqiqotlarini monografik tarzda o`rganish maqsad qilib olingan. Bu maqsadni amalga oshirishda quyidagi vazifalarni hal etish belgilandi:

• 
  I.Haqqulov hayot yo`lini kuzatish, uning o`zbek adabiyotshunosligida tutgan o`rnini ko`rsatish;
  
• 
  olimning ilmiy-tanqidiy asarlarini tahlil etish jarayonida uning o`ziga xos uslubini belgilash;
  

– o`zbek ruboiyshunosligiga qo`shgan hissasini aniqlash;

• 
  nazariy muammolar haqidagi qarashlarini o`rganish;
  

– sharh va talqindagi o`ziga xosligini ochish;

• 
  tasavvufshunoslik sohasidagi tadqiqotlarini tahlil qilish va o`ziga xos tomonlarini yoritish;
  
• 
  mumtoz adabiyot vakillari ijodini o`rganish yo`lidagi izlanishlarini tadqiq etish;
  

– olimning adabiy-ma`rifiy suhbatlari va ularning ahamiyatini ochib berish;
– shu asosda I.Haqqulovning zamonaviy o’zbek adabiyotshunosligida tutgan mavqeini belgilashdan iborat.
Tadqiqotning asosiy masalalari va farazlari:

1. 
   O`zbek adabiyotshunosligining yirik vakillaridan biri I.Haqqulov ijodiy yo`lining kuzatilishi. Olimning adabiyotga kirib kelishida oila va ilm dargohi, adabiyotga muhabbat muhim omil bo`lganligi.
   
2. 
   Olim dastlabki tadqiqotlaridanoq o`z iste`dodini namoyon eta olganligi, ruboiy, qit`a, g’azal janrlarining nazariy muammolarini yoritganligi.
   
3. 
   Alisher Navoiy asarlarining yosh kitobxonlarga mo`ljallangan sharhlari, talqinlari buyuk shoir ijodini o`rganishda ochqich vazifasini o`taganligi.
   
4. 
   O`zbek olimlari ichida tasavvuf muammolari, genezisi, nazariyasining keng miqyosda olim tomonidan tadqiq etilganligi. Tasavvuf va she`riyat masalasiga tadqiqiga yangiliklar kiritilganligi.
   
5. 
   Ahmad Yassaviy hayoti va ijodini o`rganishda keksa avlod tajribalarining davomchisi va Yassaviyshunoslikning yangi yangi qirralarini ochib berganligi, so`fiy shoirning uslub va mahorat sirlari yoritilishi.
   
6. 
   Isyonkor o`zbek shoiri Mashrab she`riyatiga doir olim kuzatishlarining ilmiy-nazariy qimmatga egaligi.
   
7. 
   Mumtoz adabiyot haqidagi adabiy - ma`rifiy suhbatlarning asoschisi va ajoyib suhbatdosh sifatida yangicha qarashlarni ilgari surganligi.