Buxoro davlat tibbiyot instituti xalq tabobati,tibbiy biologiya va tibbiy profilaktika fakulteti

Biologiyada evolutsiya

Biologiyada evolutsiya (lotincha: evolution — „avj olish“) atamasi ostida organizmlar guruhi ichidagi irsiy belgilardagi farqlar kelib chiqishi tushuniladi. Bu belgilar nasl qoldirish oqibatida ajdodlardan avlodlarga koʻchirulivchi genlar ifodalanishidir. Shu genlardagi mutatsiyalar oʻzgargan yoki yangi belgilar keltirib chiqarib, organizmlar orasidagi farqlarni paydo qila oladi. Yangi belgilar, shuningdek, organizmlar guruhlari yoki turlar orasida (gorizontal gen koʻchishi oqibatida) ham kelib chiqishi mumkin. Biologiyada, evolutsiya ushbu belgilarning tabiiy tanlanish va/yoki genetik dreyf oqibatida tayinli bir guruh ichida keng tarqalishi yoki aksincha, yoʻqolib ketishida namoyon boʻladi, deb qabul qilingan

Charliz Darvin

• Charles Robert Darwin (talaffuzi: Charlz Robert Darvin;, inglizcha: Charles Robert Darwin, 12-fevral, 1809[1][2] – 19-aprel, 1882) ingliz tabiatshunosi boʻlgan. Barcha turlar bir yoki bir necha umumiy ajdoddan tabiiy tanlanish orqali kelib chiqqani haqidagi ilmiy gipotezani ilgari surgan. Evolutsiya haqiqatdan ham sodir boʻlishini ilmiy jamoat Darwin hayotligi vaqtidayoq qabul qildi, lekin evolutsiyaning aynan tabiiy tanlanish orqali kechishi haqidagi iddao faqat 1930-larga kelib tan olindi. Darwin'ning gipotezalari zamonaviy evolutsiya nazariyaning asosi boʻlib xizmat qildi

Darvin asarlari

Darvinizmning mazmuni

.Inson qadim zamondan beri organik olamning ikki xossasiga ajablanib qaragan. Bu xossalardan biri uning nihoyatda xilma-xilligidir. Hozirgi vaqtda o'simliklarning 500 000 dan, hayvonlarning 1 500 000 dan, zamburug'larning 100 000 dan ortiq turi mavjud. Agar shular qatoriga qadimgi geologik era va davrlarda yashab, so'ngra qirilib ketgan 7 000 000 hayvon, 300 000 o'simlik turini qo'shsak, haqiqatan ham organik olamning xilmaxilligiga hech qanday shubha qolmaydi. Har bir organizm turi tuzilishi, hayot faoliyati, yashash muhiti bilan bir-biridan keskin farq qiladi. Organik olamning ikkinchi ajoyib xossasi organizmlar-ning tuzilishi va hayot faoliyatiga ko'ra tevarakatrof muhiti-ga moslashganligidir. Masalan, shimoliy o'lkalarda yashaydigan hayvonlar oq rangda, cho'l zonasidagi hayvonlar shu yer rangida ekanligi, baliq tuzilishiga ko'ra suv muhitiga, qushlar esa havo muhitiga moslashganligi bunga yaqqol misoldir