Buqalamun: hikoyalar. / Anton Chexov. T.: Yangi

Anton Chexov
200
Kleopa birdan o‘ziga kelib, jim bo‘ldi-da, yana 
qopini tashishga kirishdi. Tegirmonchi hamon 
vaysar edi. U har kalima so‘zdan keyin trub-
kani so‘rib, yerga tuflab, istar­istamas vaysar-
di. Baliq ustidagi gap tamom bo‘lgach, bir vaqt-
lar rohiblar muttahamlik qilib olib ketgan ikki-
ta qop esiga tushdi-da, yana vaysay ketdi; ke-
yin Yevseyning mast va bekor o‘tirganini ko‘rib, 
rohiblar bir yoqda qolib ketdi-da, xizmatkori-
ga yopishdi. U hech og‘izga olib bo‘lmaydigan 
so‘zlar bilan haqorat qilar edi.
Rohiblar oldiniga ancha chidab turib, faqat 
uh tortibgina qo‘yardilar, biroq oxirida Kleopa-
ning toqati toq bo‘ldi... Qo‘lini qo‘liga urib, 
jig‘ibiyroni chiqib, dedi:
– E, Parvardigor, tegirmonga kelishdan bosh-
qa jazoying yo‘qmidi! Bu yerdan do‘zax yaxshi-
roq.
– Kelma, nega kelasan, – deb po‘ng‘irladi te-
girmonchi.
– Jon deb kelmas edig-a, ammo boshqa te-
girmonni qayerdan oladi! O‘zing bilasan-ku, 
bu atrofda senikidan boshqa birorta tegirmon 
yo‘q! Yo donning o‘zini yeyish, yo ochdan o‘lish 
qoldi, boshqa iloj yo‘q.
Tegirmonchi gapdan qolmas, hamon so‘ki-
nardi. Trubka so‘rish unga qanchalik odat 
bo‘lib qolgan bo‘lsa, vaysash va so‘kinish ham 
shuncha odat bo‘lib qolganligi ravshan edi.
Kleopa shoshib qolganidan kipriklarini pirpi-
ratib:

---

Buqalamun
201
– Juda bo‘lmasa shaytonni tilingga olma! 
Birpas jim o‘tir, rahming kelsin, axir! – deb o‘ti-
nardi.
Tegirmonchi jim bo‘ldi, ammo Kleopaning 
yolvorishidan emas. To‘g‘on boshida kichkina, 
dumaloqqina, ochiq yuzli, xuddi qo‘ng‘izning 
orqasiga o‘xshagan yo‘l-yo‘l ko‘ylak kiygan bir 
kampir ko‘rindi. Kampir bir qo‘lida tuguncha 
ko‘tarib, bir qo‘li bilan hassa tayanib kelar edi... 
Tegirmonga yaqinlashib kelib:
– Assalomu alaykum, taqsirlar! – dedi, rohib-
larga ta’zim qilib. – Xudo madad bersin! Salom, 
Alyoshenka! Salom, Yevseyushka!..
Tegirmonchi kampirga boshini ko‘tarib qara-
madi, qovog‘ini solib:
– Keling, ona, – deb po‘ng‘irladi-qo‘ydi.
Kampir, tegirmonchining yuziga jilmayib va 
yoqimtoygina qarab.
– Senga mehmon bo‘lib keldim, o‘g‘lim! 
Ko‘pdan beri ko‘rmaganim uchun sog‘indim. 
Ko‘rishganimizga xiyla bo‘ldi o‘ziyam... Sen-
ga yoqsayam keldim, yoqmasayam! Sen ham 
o‘zingni ancha oldirib qo‘yibsanmi, nazarim-
da... – dedi.
Kampir, tegirmonchining yoniga kelib o‘tir-
di, tegirmonchining bahaybat gavdasi yonida 
 uning egnidagi mursagi yana ham qo‘ng‘izniki-
ga o‘xshab ketdi.
– Xiyla bo‘ldi ko‘rishmaganimizga! – davom 
etdi kampir. – Sog‘indim, bolam, yuraklarim 
ezilib ketdi, seni ko‘raman deb. Endi bu yoqqa 
otlanay desam yo yomg‘ir yog‘adi, yo tobim qo-
chib qoladi...

---

Anton Chexov
202
– To‘g‘ri shahardan kelishingizmi? – deb 
so‘radi tegirmonchi, xo‘mrayib.
– Shahardan kelishim, bolam, shahardan... 
to‘g‘ri uydan chiqib kelishim...
– Bemor odamsiz, qarib qolgansiz, meh-
mondorchilikka yurgandan ko‘ra uyda o‘tiring. 
Xo‘sh, nimaga keldingiz? Kalishingizni aya-
maysiz!..
– Seni bir ko‘ray deb keldim-da, bolam... – 
dedi kampir. Keyin rohiblarga qaradi. – Ikki 
o‘g‘lim bor, bittasi bu, yana biri – Vasiliy. Uni-
si shaharda turadi. Nihoyati ikkitagina. Tirik-
manmi, o‘lib ketdimmi, ularning parvoyiga kel-
maydi, men bechora bo‘lsam bolalarim, ovun-
chog‘im deb o‘laman... Mensiz bularning kuni 
o‘taveradi, men ularsiz bir kun ham turolmay-
man... Qarib qolganman, shahardan yurib ke-
lish menga og‘irlik qiladi.
Oraga jimlik cho‘kdi. Rohiblar javdari solin-
gan qoplarni saroyga tashib bo‘lib, dam olgani 
aravaga  chiqib  o‘tirishdi...  Kayfi  taraq  Yevsey 
hamon to‘rini g‘ijimlar va mudrar edi.
– Bevaqt kebsiz, ona, – dedi tegirmonchi. – 
Shu tobda Karyajinoga jo‘namoqchi bo‘lib tu-
ruvdim.
– Ketaver! Yo‘ldan qolma! – dedi kampir, 
xo‘rsinib. – Meni deb ishingdan qolasanmi... 
Birpas damimni olib, qaytib ketaman... Senga, 
Alyoshenka, Vasya bola-chaqasi bilan salom 
deb yubordi...
Hali ham araq ichgani-ichganmi?
 – Ko‘p ichmaydi, har zamonda... Ichganni 
ichmagan deydimi, ichadi... Ko‘p ichay desa 

---