Bulardan tashqari, tovush o'zgarishlarining yana quyidagi ko’rinishlari mavjud


To‘g‘ri gap tug‘ganingga yoqmaydi (maqol);2



Download 2,11 Mb.
bet74/253
Sana16.04.2022
Hajmi2,11 Mb.
#556792
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   253
Bog'liq
Bulardan tashqari, tovush o\'zgarishlarining yana quyidagi ko’rin

1. To‘g‘ri gap tug‘ganingga yoqmaydi (maqol);2. Litsey qaldirg‘ochlarini tabriklashdi;3. Rahmi kelib bulutning, Yig‘lab to‘kar yoshini, Qushlar qochar, majnuntol ko‘taradi boshini (E.Vohidov) 4.Tuzsiz she’rlarim deb shirindan-shirin Bolalarim yurar oyoq uchida… (M. Yusuf)5. U tarvuzining bir pallasini paqqos tushurdi.6. Derazaning singan ko‘ziga eski plyonka tortib qo‘yilgan.7. Maktabning biqinida kasalxonaning bo‘lishi gigiyenaga xilofdir.8. Egri ish qirq yildan keyin ham bilinadi.9. Jonni berib, qarzni uzib qutulasan!10. Harbiy xizmat temir intizomni talab qiladi. 11. Bahslashishga yo‘l qolmagan edi.12. Fan cho‘qqilarini egallaymiz.13. Razvedkachi gullab qo‘ydi.14. Rustam dehqonchilikning tilini yaxshigina o‘rgangan.15. U ko‘l yoqasiga kelganini ham sezmadi.16. Quyoshning oltin qalami nur taratar edi.17. Choyxonachi yoshi elliklardan oshib qolgan bo‘lsa ham, xuddi o‘smirlarday yеngil qadam tashlardi.18. Yo‘lchi hali gapini bitirmagan edi, Mirzakarimboy uni kesdi.
2. Metonimiya yunoncha metanymia - qayta nomlash demakdir.
Narsa va hodisalar o‘rtasida makon hamda zamondagi o‘zaro aloqadorlik asosida birining nomini ikkinchisiga ko‘chishi metonimiya hisoblanadi.
Navoiyni oldim qo‘limga deydilar. Navoiyni qo‘lga olib bo‘ladimi? U buyum emas-ku qo‘lda ko‘taradigan!? Bedilni o‘qir edim deydilar. Bedil kitob emas-ku!? Samovarda osh yedik deymiz. Samovar ustiga o‘tirib osh yeb ko‘ring-chi, kuyib qolasiz...
Hojiboy Tojiboyevning “O‘zbekning gapi qiziq” ruknidagi bunday ichakuzdi hangomalarini ko‘p eshitgansiz va huzur qilib kulgansiz, lekin bu hangomalardan nima uchun kulishimiz sababini bilasizmi? Hojiboy Tojiboyevning mahorati shundaki, u so‘zning to‘g‘ri va ko‘chma ma’nolarini anglagan holda ko‘chma ma’nolarda qo‘llangan so‘zlarning to‘g‘ri ma’nosini izohlab, undan odamlarni kuldira oldi.
Yuqorida keltirilgan gaplar tarkibida kulgi qo‘zg‘atish uchun asos bo‘lgan so‘zlarning barchasi ko‘chma ma’noning bir turi – metonimiyaga asoslangan.
Yuqoridagi misollarda shoir bilan uning asarlari (chunki shoir va uning asarlari o‘rtasida ongimizda doimiy bog‘lanish bor), choy ichiladigan joy bilan choy qaynatiladigan buyum o‘rtasidagi aloqadorlik asosida birining nomi ikkinchisi uchun ko‘chgan:
Navoiyni qo‘lga oldim deganda Navoiy asarlarini, Bedilni o‘qir edim deganda ham uning asarlarini tushunamiz.
Metonimiya asosida ko‘chma ma’no hosil qilish fikrimizni lo‘nda, ifodali, ta’sirchan bayon qilishning bir yo‘li sanaladi:

Download 2,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish