Bulardan tashqari, tovush o'zgarishlarining yana quyidagi ko’rinishlari mavjud


Undalmalarning undov so‘z va egalik qo‘shimchalari



Download 2,11 Mb.
bet208/253
Sana16.04.2022
Hajmi2,11 Mb.
#556792
1   ...   204   205   206   207   208   209   210   211   ...   253
Bog'liq
Bulardan tashqari, tovush o\'zgarishlarining yana quyidagi ko’rin

Undalmalarning undov so‘z va egalik qo‘shimchalari
bilan qo‘llanilishi hamda ularning uslubiyati


Undalmalar tinglovchining diqqatini kuchliroq jalb etish, emotsionallikni ta’minlash, hayron qolish ma’nosini ifodalash uchun ko‘pincha ey, hoy, voy kabi undovlar bilan birgalikda keladi. Bunday undovlar ko‘pincha undalma oldidan qo‘llaniladi. Masalan, Hoy o‘rtoqjon, quloq soling so‘zimga.
Ba’zan undalmadan so‘ng ey, ho, ov, -u (-yu) kabi undovlar ham ishlatiladi: Karimjon -u, (ov, ey, ho), bu yoqqa keling. Bu vaqtda undalma orqali ifodalangan shaxs yoki predmet so‘zlovchidan uzoq masofada ekanligi ifodalanadi.
Eslab qoling. Undalmalar oldidan undov so‘zlar ishlatilganda, yozuvda undalma bilan undov so‘zlar orasiga hech qanday tinish belgi qo‘yilmaydi.
Undov so‘zlar undalmadan so‘ng kelganda esa undov bilan undalma chiziqcha bilan ajratib yoziladi.
Undalmalar ko‘pincha I shaxs birlikdagi egalik qo‘shimchasini olib keladi. Bunday vaqtda undalma vazifasida kelayotgan tinglovchi so‘zlovchiga yaqin ekanligini, erkalash, suyish ma’nolarini ifodalaydi. Azizim, dunyoga bevaqt kelibmiz. (Uyg‘un)
Ayrim hollarda undalma nutqda tushib qolib, uning o‘rnida undovlar qo‘llaniladi. Masalan, Hoy, buyoqqa kelinglar. Hoy, chilim keltir. Undalma o‘rnida hoy kelganda tinglovchiga hurmatsizlik, mensimaslik ma’nosi ifodalanadi.
Ba’zan, er-xotin bir-biriga murojaat etganda III shaxs birlikdagi egalik qo‘shimchasi bilan kelgan undalmadan foydalaniladi. Masalan, Oyisi, keling. Dadajonisi, choy iching kabi.
Kirish so‘z, kirish birikma va kiritma gaplar
Ona tili (5-sinf)
So‘zlovchining fikriga ishonch, gumon, taxmin, singari ma’nolarni qo‘shadigan so‘zlarga kirish so‘zlar deyiladi.
Kirish so‘zlar yozuvda gapning boshqa bo‘laklaridan doimo vergul bilan ajratiladi.
Tahlilda kirish so‘zlar to‘g‘ri chiziq ostiga to‘lqinli chiziq chizish bilan ifodalanadi: ~~~~~~~
Kirish so‘zlar gapning turli o‘rinlarida qo‘llanila oladi. Yozuvda gap boshida kelganda kirish so‘zdan so‘ng, o‘rtasida kelganda kirish so‘zning har ikki tomonidan, gap oxirida kelganda esa kirish so‘zdan oldin vergul qo‘yiladi.

Download 2,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   204   205   206   207   208   209   210   211   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish