Bulardan tashqari, tovush o'zgarishlarining yana quyidagi ko’rinishlari mavjud

Tartibini o‘zgartirish orqali gap bo‘laklarini ajratish
Sifatlovchi aniqlovchi, odatda, aniqlanmishdan oldin keladi. Ba’zan tinglovchining diqqati sifatlovchiga tortilganda, so‘zlovchi uning odatdagi tartibini o‘zgartirib, sifatlanmishdan keyin keltiradi. Natijada sifatlovchi gapning boshqa bo‘laklaridan boshqacha ohang bilan ajralib qoladi. Sifatlovchining ma’nosi odatdagi tartib bo‘yicha qo‘llangan sifatlovchiga nisbatan bo‘rttiriladi, alohida ta’kidlanadi. Gapdagi eng ahamiyatli, yangi axborot tashuvchi qismga aylanadi.
Esda saqlang. Tartibi o‘zgartirilgan, lekin sifatlovchilik xususiyatini saqlab qolgan sifatlovchi aniqlovchilar ajratilgan bo‘lakka aylanadi. Masalan, Bu o‘zbek yigiti - tanti, mehribon.
Solishtiring: Rangi o‘chgan, Umri kechgan kuz guli, Bir yo‘li pastroq egil. (Cho‘lpon) - Kuz guli - Rangi o‘chgan, Umri kechgan.
Juda muhim. Ajratilgan sifatlovchi aniqlovchilar yozuvda boshqa bo‘laklardan doimo vergul bilan, agar sifatlovchilarning o‘zi uyushgan bo‘lib,ichida vergul bilan ajratilgan bo‘lsa,ajratilgan bo‘lak boshqa bo‘laklardan tire bilan ajratiladi.
Izohlash orqali gap bo‘laklarini ajratish
Nutq jarayonida ko‘pchilikka noma’lum bo‘lgan so‘zni qo‘llasangiz, tinglovchiga tushunarli bo‘lish uchun uning yoniga ma’lum bo‘lgan so‘zni qo‘yib bayon qilasiz. Masalan, Lingvistika - tilshunoslik, mening sevgan fanim bo‘ladi.
Ba’zan ma’nosi umumiyroq bo‘lgan so‘zning ma’nosini aniqlashtirish uchun uning yoniga konkretroq, aniqroq ma’no bildiruvchi so‘zni keltirasiz.
Masalan, Bog‘chadagi do‘stimni - Qodirni ko‘rib qoldim. Ayrim hollarda esa ma’lum bir narsani boshqa narsaga o‘xshatib,ularning nomini yonma-yon ishlatamiz. Masalan, Shu farzandimni - ko‘zim qorasini - elning ardog‘ida bo‘lishini xohlayman.
Natijada, bir tushunchaning ikkita nomi vujudga keladi. Ikkita nom bo‘lishi, har ikki nomning bir xil so‘roqqa javob bo‘lishi, har ikkisining ham bir xil grammatik shaklda bo‘lishi bilan bunday ajratilgan bo‘laklar uyushgan bo‘laklarga o‘xshaydi.
Solishtiring: Unda, Halimning ukasida, qiziqarli kitoblar ko‘p. Bu gapdagi unda, Halimning ukasida bo‘laklari ikki kishini bildirsa va sanash ohangi bilan talaffuz qilinsa, uyushgan bo‘lak, bir kishini bildirib, ikkinchisi birinchisidan biroz to‘xtamdan so‘ng pastroq ohang bilan talaffuz qilinsa, ajratilgan bo‘lak bo‘ladi.
Juda muhim. Bunday ajratilgan bo‘laklar gapning boshqa bo‘laklaridan vergul,ba’zan tire bilan ajratiladi.Gapning hamma bo‘laklari ajratilishi mumkin.Qaysi gap bo‘lagining so‘rog‘iga javob bo‘lsa,ajratilgan bo‘lak o‘sha gap bo‘lagining nomi bilan yuritiladi.