Bulardan tashqari, tovush o'zgarishlarining yana quyidagi ko’rinishlari mavjud

G‘arb tilshunosligida yunonlarning keyingi tasnifi keng tarqaldi. Rus tilshunoslari ham ana shu an’anaga amal qilib, mustaqil so‘zlarni ot, sifat, son, olmosh, ravish va fe’lga ajratadilar. Aslida, dastlabki to‘rtta so‘z turkumining barchasi nomlar sanaladi: narsaning nomi (ot), belgining nomi (sifat), miqdorning nomi (son), nomlar o‘rnida almashib keluvchi so‘zlar (olmosh). Rus tilshunoslari shuning uchun ularni bir umumiy nom ostida ism bildiruvchi so‘zlar nomi bilan birlashtiradilar.
Bizning ajdodlarimiz qadimdan ot, sifat, son va olmoshlarni birlashtirgan holda ismlar nomi bilan o‘rganib kelganlar.
Bu so‘z turkumlarining deyarli hammasi egalik, kelishik va ko‘plik shakllari bilan o‘zgaradi. Shuning uchun bu shakllar faqat otlargagina emas, balki sifat, son, olmoshlarga, shuningdek, harakat nomi, sifatdosh va taqlid so‘zlarga ham daxldor. Egalik va kelishik shakllari ana shu so‘zlarni boshqa so‘zlarga tobelantirib bog‘lab keladi. Bu esa egalik, kelishik qo‘shimchalari bilan o‘zgarish xususiyatiga ega bo‘lgan so‘zlarni ismlar atamasi ostida birlashtirish zarurligini ko‘rsatadi.
Ona tili (6-sinf)
Ma’lum bir so‘roqqa javob bo‘lib, biror gap bo‘lagi vazifasida keladigan so‘zlar mustaqil so‘zlar sanaladi: fe’l, ot, sifat, son, olmosh va ravishlar mustaqil so‘zlardir.
So‘zlar borliqdagi nimani bildirishi (umumiy grammatik ma’nosi) yoki bildirmasligi, ma’lum so‘roqqa javob bo‘lishi yoki bo‘lmasligiga ko‘ra mustaqil so‘zlar va yordamchi so‘zlarga bo‘linadi.
AL va KHK darsligidan:
Ma’lum bir so‘roqqa javob bo‘lib, atash va umumiy grammatik ma’noga (masalan, predmet, belgi, miqdor, harakat-holat kabi) ega bo‘lgan so‘zlar mustaqil so‘zlar sanaladi. Masalan, gul (nima?), chol (kim?), chiroyli (qanday?), yuztacha (nechta?), keldi (nima qildi?) kabi.
Ma’lum so‘roqqa javob bermaydigan, atash ma’nosiga ega bo‘lmagan, faqat grammatik ma’no ifodalovchi, lekin o‘zidan oldin kelgan so‘zga grammatik shakl sifatida qo‘shilib, u bilan bir lug‘aviy urg‘u ostida birlashmaydigan so‘zlarga yordamchi so‘zlar deyiladi. Masalan, ammo, ham, faqat, -chi (ayt-chi), -mi (sizmi?) kabi.
Bulardan tashqari, mustaqil so‘zlarga ham, yordamchi so‘zlarga ham kirmaydigan, ularning har ikkisiga xos belgini o‘zida ma’lum darajada aks ettiradigan oraliqdagi so‘zlar bor. Bunday so‘zlar undov so‘zlar, modal so‘zlar, taqlid so‘zlarni o‘z ichiga oladi.
So‘zlarning umumiy grammatik ma’nolariga ko‘ra ana shunday guruhlarga bo‘linishi so‘z turkumlari sanaladi.
Shunday qilib so‘zlar, eng avvalo, uch guruhga bo‘linadi: 1) mustaqil so‘zlar; 2) yordamchi so‘zlar; 3) oraliqdagi so‘zlar (modal, undov, taqlid so‘zlar).