Бухоро давлат университети

Балиқ серпуштлигини аниқлашнинг аҳамияти.
Балиқ барча умуртқалилар ичида ўзининг юқори даражали серпуштлилиги билан ажралиб туради. Серпуштлик деганда балиқ томонидан қўйилган тухумлар ёки икралар сонига тушунилади. Шундай балиқлар борки бир марта тухум қўйганда 1 мил. гача тухум қўяди (ой балиқ). Худди шунга ўхшаш треска, угор ҳам миллиондан ортиқ тухум қўяди. Қора – қир сувликларидаги 4,5 ёшли, оғирлиги 2,6 кг келадиган зоғора 988 минг экз. икра қўйиши аниқланган. Ўзбекистондаги сувликлардаги зоғора ўртача 300 – 500 минг экз икра қўяди.
Океанда яшайдиган горбуша 1,5 - 2,0 йил яшайди. Угорлар эса 10 ёшгача яшайди. Шунинг учун ҳам горбушага нисбатан угорлар сони 5 минг маротаба ортиқ. Балиқ тўдасидаги сон кўрсаткичи асосан оталанган икралар сони, вояга етган балиқлар сонига, балиқ чавоқларининг яшаб қолиш сонига, қўйилган икралар сонига, кўпайиш шароитига ва катта ёшдаги балиқларнинг яшаш шароитига боғлиқ. Лекин қўйиладиган икралар кўп сонли бўлишига қарамасдан балиқ тури ва сони кун сайин камайиб бормоқда. Балиқни қўйган икраларининг миқдорини билиш амалий ва назарий аҳамиятга эга. Серпуштликнинг яна бир аҳамияти бу нерест муваффақиятли боришини баҳолашдир. Нерестицаларга келган балиқлар сони ва қўйилган икралар сони балиқ заҳирасини аниқлаш учун ҳам зарурий кўрсаткич ҳисобланади. Қўйилган икралар сонини аниқлаб, миқдор жиҳатидан баҳоланади. Т. С. Росс икралар сонини аниқлаш усулларини ишлаб чиққан. Икра теришга оид инструкция ишлаб чиқилган ва қандай ҳисоблаш усулларига оид (Росс 1939) қўлланмалар мавжуд.
Балиқ серпуштлиги балиқ ирқини ўрганишда ажралиб турувчи белги ҳисобланади. Икраларнинг сифат белгиси уларнинг диаметри, оғирлиги, ранги ва сариқлик катталаги ҳисобланади. Серпуштликнинг қуйидаги турлари бўлади.

1. 
   Индивидуал серпуштлик – икраларнинг ёстиқдаги умумий сони, бир нерест даврида қўйилган икралар сони.
   
2. 
   Нисбий серпуштлик тана оғирлигига нисбатан икралар сони ёки миқдори.
   
3. 
   Ишчи серпуштлик – сунъий оталантириш, цех шароитида личинка олиш учун ишлатиладиган икралар сони. (серпуштлиликнинг бу тури балиқчиликда қўлланилади).
   
4. 
   Тур ва популяцион серпуштлик – маълум турга ёки тур популяцияси томонидан қўйилган икралар сони.