Бухоро давлат университети ҳузуридаги илмий даража берувчи phD

Учинчидан, ХХ асрда тарихий мавзу барча жанрлар қатори шеърий драмада ҳам етакчилик қилганлиги кузатилади. Бундан мақсад халқимиз тарихи қатламларига чуқур назар солиш, миллат тақдирида муносиб ном қолдирган сиймолар образларини бадиий гавдалантиришдан иборатдир. Диалог ва монологлар ва тарихийлик тамойили драмага хос жиҳатларни; воқеликни фалсафий-лирик услубда идрок этиш, қаҳрамонона-романтик образ яратиш, фалсафий-психологик ёндашув эса шеърий шаклга хусусиятларни намоён этади.
Тўртинчидан, Эсхил трагедиялари, Софоклнинг Эдип ҳақидаги ривоятлар асосида ёзилган асарлари “Эдип шоҳ”, “Эдип Колонда” ва “Антигона” асарлари шеърий драма генезисини белгилаб беради. Шеърий шакл орқали юнон ижодкорлари бутун бошли романда берилиши бўлган мумкин бўлган кенг қамровли воқеаларни ифодалашга эришганлар. Антик адабиётдаги катта ҳажмли асарларни шеърда ёзиш анъанаси Уйғониш даври инглиз адабиётида, хусусан, Вильям Шекспир ижорида давом этди. В.Шекспирдан сўнг немис адабиётининг таниқлди намояндаси Фридрих Шиллер “Макбет”, “Макр ва муҳаббат” асарларини шеърда ёзган. Бу ҳам жанр тадрижийлигини кўрсатиб туради.
Бешинчидан, рус адабиётида эса А.С.Пушкин, Ю.Лермонтов А.Блок, С.Есенин, М.Цветаева каби шоирлар томонидан бу адабий анъана муваффақиятли давом эттирилди. Рус адабиётида “шеърий драма”га синоним сифатида "поэтик драма" (“поэтическая драма”, “стихотворная драма”), “лирик драма” (“лирическая драма”) терминлари пайдо бўлдики, бу янги жанр юзага келганлигини кўрсатиб туради. ХIХ-ХХ аср оралиғидаги адабий эврилишлар маҳсули сифатида шеърий драманинг специфик хусусиятлари: жанр намуналарининг сидирғасига (ремарка бундан мустасно) шеърда ёзилиши; лиризмнинг устуворлик қилиши, улар асосига маънавий муаммоларнинг қўйилиши; лирик “мен” муаллифнинг ўзи эканлиг; бадиий тўқима орқали лирик кечинма, исёнкор туйғуларни ифодалаш мумкинлиги; воқеликка ҳиссий муносабат билдиришнинг устунлиги сингариларда намоён бўлганлиги кузатилади.
Олтинчидан, ўзбек адабиётида шеърий драманинг генезиси мунозара жанридаги асарларга ва маснавий шаклига бориб туташади. Мунозаранинг шеърда ёзилиши; айтишув, диалогга асосланиши каби жиҳатлари шеърий драмага боғлаб туради.