Бухоро давлат университети ҳузуридаги илмий даража берувчи phD

III боб юзасидан хулоса
Биринчидан, бадиий асарда диалог ва монологнинг бадиий вазифалари рус адабиётшунослигида монографик жиҳатдан ўрганилганлигини алоҳида таъкидлаш зарур. Мазкур тадқиқотларда диалогнинг драма бадиий структурасида воқеалар ривожи, характерлараро тўқнашувларни очиб берувчи муҳим унсур эканлиги, монологнинг психологик восита вазифасини бажариши, саҳна ва ҳаракат йўналишини ҳисобга олган ҳолда эксплит (очиқ) ва эксплит-имплит (очиқ-яширин) кўринишларда намоён бўлиши илмий асосланган.
Иккинчидан, ХХ аср шеърий драмаларида Алишер Навоий, Муқанна, Жалолиддин Мангуберди, Имом Бухорий сингари миллатимиз тарихида муносиб ном қолдирган буюк сиймоларнинг бадиий образлари яратилган. Шунга кўра шеърий драмаларда кўпроқ тарихда муносиб ном қолдирган, комиллик рутбасига эришган машҳур тарихий шахслар ва миллий озодлик курашчилари образи яратилганлиги кузатилади.
Учинчидан, Уйғун ва Иззат Султоннинг “Алишер Навоий” драмасида Алишер Навоийнинг серқирра фаолияти ёритилган бўлса, Иқбол Мирзонинг “Самарқанд сайқали” шеърий драмасида улуғ мутафаккир Самарқанддаги ҳаёти чуқур лиризм воситасида бадиий тасвир этилган. Ҳамид Олимжоннинг «Муқанна», Мақсуд Шайхзоданинг «Жалолиддин Мангуберди» тарихий драмалари мазмуни ва ғоявий мундарижаси, романтик-қаҳрамонлик характери жиҳатидан муштараклик касб этган. Уларда юртсеварлик ва инсонпарварлик ғоялари юксак пардаларда куйланган.
Тўртинчидан, ХХ асрда яратилган шеърий драмалар композицияси, образлар тизими, бадиий тили жиҳатидан эпик турдаги асарлар билан бўйлаша олади.


ХУЛОСА
Биринчидан, адабий жанрлар системаси динамик характерга эга бўлиб, улар пайдо бўлади ва замонлар ўтиши билан барқарорлашиб боради. Шеърий драма ҳам шундай жанрлар силсиласида туради. ХХ асрда бадиий воқеликка айланган шеърий драма антик давр адабиёти, жаҳон адабиёти ва ўзбек мумтоз адабиётининг синтези сифатида юзага келди.
Иккинчидан, шеърий драма жанр синтези жараёни маҳсули сифатида лирик, эпик ва драматик тур хусусиятларини ўзида сингдира борди. Шеърий шакл, драматизм, трагедияга хос фожеавийлик, воқеабандлик кабилар уйғун ҳолда намоён бўлади.