Бухоро давлат университети ш. Р. Баротов, Л. Я. Олимов, О. Р. Авезов

Тиббиёт психологияси асосларини тадқиқ этган клиник психологлар (В.М.Бехтеров, С.П.Боткин, С.С.Корсаков, А.Р.Лурия, В.Н.Мясишчев ва бошқалар) тадқиқотларининг киши хулқ-атворида психиканинг қандай рол ўйнашини аниқлашдаги ўрни каттадир. Психология ва тиббиётнинг туташган жойида бўлган тиббиёт психологияси психология фанининг ютуқларини касалликларнинг олдини олиш билан боғлиқ масалаларни ўрганишда қўллаб келаётир. Касалликнинг зўрайиши бир томондан психик омилларга (тушкунликка берилиш васвасага тушуш, ҳадиксираш ва шу кабиларга) боғлиқ бўлса, иккинчидан дарднинг ўзи ҳам, жумладан терапевтик муолажанинг самарадорлигини пасайтириб юбориши мумкин бўлган алоҳида психик ҳолатларни келтириб чиқарадики, бу ҳол врач ва психологнинг куч-ғайратлари бирлаштирилишини зарурат қилиб қўяди. Шу билан баробар мия қобиғининг баъзи бир жойлари, масалан, чакка қисми лат еганда психиканинг бузилишини клиник-психологик тадқиқ қилиш натижасида идрок ва хотиранинг қонуниятларини тушуниш имконини берадиган янги маълумотлар олинди. Психолог − клиник беморнинг оғзаки ёки ёзма нутқи психологик жиҳатдан бузилиши хусусиятларини аниқлаб, дарднинг манбаи киши бош мияси катта ярим шарларининг муайян бўлмасида эканлигини қайд қилади ва бу билан нейрохирургияга ёрдам беради.
13.2. Психологиянинг замонавий тармоқлари ва истиқболлари
Ҳозирги замон психология соҳалари ҳозирги кунга келиб 300 дан ортиқни ташкил қилади. Бу соҳалар ўзига хос объектга эга бўлиб, бир-биридан фарқ қилади. Шу боис фан соҳаларини ўрганиш қулай бўлиши учун тармоқларни маълум тизимга келтириш мақсадида маълум гуруҳларга таснифлаш жорий қилинган. Бу борада профессор А.В.Петровский психология фан соҳаларини қуйидагича таснифлашни илгари сурди:

• 
  Аниқ фаолият турларини ўрганувчи психология соҳалари.
  
• 
  Ривожланишнинг ёш хусусиятларини ўрганувчи психология соҳалари.
  
• 
  Шахс ва жамиятга бўлган муносабатни ўрганувчи психология соҳалари.
  

Аниқ фаолият турига кўра психологиянинг қуйидаги турлари мавжуд:
- меҳнат психологияси: инсон меҳнат фаолиятининг психологик хусусиятларини, меҳнатни илмий асосда ташкил қилишнинг психологик тамойилларини ўрганади. Меҳнат психологиясининг бир нечта бўлимлари мавжуд;