Бухоро давлат университети жисмоний маданият факультети

“ХОТИН-ҚИЗЛАР СПОРТИ: ИМКОНИЯТЛАР ВА ИСТИҚБОЛЛАР” 
61 
бўлсак А.Навоий лаганбардорлик, хушоматгўйликни энг ёмон сифатлардан деб билади ва у, ота-
оналарни ўз болаларини ёш авлодни чин инсонга хос бўлган энг яхши фазилатлар эгаси қилиб 
тарбиялашга даъват этади.
Ҳусайин Воиз ал-Кошифий – боланинг фикрлаш қобилиятини ўстириш ҳақида айниқса, ота-
оналар олдига маъсулиятли вазифалар қўяди, ҳар бир ота-она ўз фарзандини тарбиялашга жиддий 
ёндошиб, унга ижобий хислатларни ўз-ўзидан пайдо бўлмайди, балки оиладаги муҳитнинг таъсирида 
тарбияланиб боради деб фикр билдиради.
А.Дониш ижодида хотин-қизларга муносабати, ота-оналар ҳуқуқи, маданияти масаласи ҳам 
алоҳида ўринда туради. У ота-она ҳуқуқини белгилаш, улар билан болалари ўртасидаги ўзаро алоқа 
ҳақида тўхталиб, ўз ҳуқуқларини суистеъмол қилган ота-оналар ҳуқуқини белгилаш ҳақида гапирар 
экан, улар билан болалари ўртасидаги ўзаро алоқа ҳақида тўхталиб, ўз ҳуқуқларини суистеъмол қилган 
ота-оналарни тартибга чақириб қўйиш лозимлигини айтиб, уларнинг ҳуқуқини чегаралашни таклиф 
этади. Ота-она ўз ҳуқуқларини, болалар ўз ҳуқуқларини билишлари ва бажаришлари кераклигини 
айтади.
М.Беҳбудий қарашларича мактаб тарбияси билан оила тарбияси узвий биргаликда олиб 
борилиши лозим, акс ҳолда фожеалар рўй беради, деган ғояни олдинга суради. Мактаб ҳар қанча
тўғри йўл кўрсатса-ю, ота-оналар боласини бошқа томонга тортадиган бўлса, бола тарбияси 
тамоман издан чиқади.
Ўтмиш бой меросимиздан фойдаланиб биз педагоглар оила тарбиясига катта эътибор 
қаратишимиз керак. Ҳеч ким ёмон хулқли бўлиб туғилмайди, ёшларнинг ахлоқий сифатлари у 
тарбияланётган муҳит ва бераётган тарбияга боғлиқдир.
Баркамол авлодни тарбиялашда “Оила, маҳалла, мактаб ҳамкорлиги” консепсияси, “XXI аср 
маҳалласи” консепсияси, “Баркамол авлодни тарбиялашда маҳалла институтининг роли” мавзусидаги 
тадбирларининг ташкил этилиши Ўзбекистон тараққиётига муҳим ҳисса қўшмоқда. Ана шуларни 
эътиборга олиб “Таълим тўғрисида”ги Қонуннинг 30-моддасида “Вояга етмаган болаларнинг ота-
оналари ёки қонуний вакиллари боланинг қонуний ҳуқуқлари ва манфаатларини ҳимоя қилишлари 
шарт ҳамда уларнинг тарбияси, мактабгача, умумий ўрта махсус, касб-ҳунар таълими олишлари учун 
жавобгардирлар” дейилади. Ҳар бир ўқитувчи ўзи бошқараётган синф ота-оналари билан ҳамкорликда 
иш олиб бориб қонун ва миллий дастур моҳиятини ота-оналарга таништириб, улар билан ҳамкорликда 
иш олиб боришлари керак.