Bugungi kunda O'zbekiston neft`-gaz sanoati nafaqat yer osti boyliklarini qazib olish, balki xomashyoni qayta ishlash va mahsulot ishlab chiqaruvchi majmualar tizimiga aylandi

Sikloalkanlarning gomologik qatori

Formulasi	Nomlanishi	Struktura formulasi
C3H6	Siklopropan	C C C
C4H8	Siklobutan	C C C C
C5H10	Siklopentan	C C C C C
C6H12	siklogeksan	C C C C C C

Biroq ushbu talabni hamma vaqt ham bajarish imkoni bo‘lmaydi, ayniqsa yangi konlar uchun, shunga ko‘ra 1971 yil 1-yanvardan neftni qayta ishlash zavodlariga neftni quyidagi me’yorlarga ko‘ra uzatiladi. Jadval № 2

Guruhlar	I	II	III	IV
Xloridlar, mg/l	40	300	1800	3600
Suv, % (h.u)	0,2	1,0	1,0	2,0
Mexanik qo‘shimchalar, % (h.u)	0,05	0,05	0,05	0,05

2.3.Neft va gaz kondensatni qayta ishlashga tayyorlash usullari
Bizga ma’lumki, neft va gaz, gaz kondensati konlardan burg‘ilash yo‘li bilan o‘z bosimi ostida yoki nasoslar yordamida yer qa’ridan qazib olinadi. Dunyo olimlarining fikriga ko‘ra neft, gaz va gaz kondensati organik moddalar mahsuli sifatida qaraladi. Ular dastlab dengiz loyqalari orasida qolib ketgan o‘simliklarning kimyoviy o‘zgarishlari orqali vujudga kelganligi qayd qilinadi. Neft bir jinsli suyuqlik bo‘lmay, balki tarkibida turli molekula og‘irligiga ega bo‘lgan uglevodorodlar aralashmasidan iboratdir. Tarkibi ham har hil bo‘lib, undagi oltingugurtli, azotli, kislorodli va smolasimon moddalar miqdori bilan farq qiladi.
Konlardan qazib chiqarilayotgan neftlar o‘zi bilan birgalikda yo‘ldosh gazlar, qum yoki tuz kristallari va suvni olib chiqadi. Neftdagi yo‘ldosh va erigan gazlar separatorlarda quduq bosimidan atmosfera bosimigacha pasaytirish yo‘li bilan ajratiladi. Separator yuqori qismidan ajratilgan gaz qisman kondensatdan ajratilib, gazni qayta ishlash zavodlariga yoki qatlam bosimini saqlash maqsadida quduqqa qayta haydaladi. Neft separatorlarda ajratilgandan keyin ham uning tarkibida erigan gazlar qoladi, ya’ni ularning miqdori 4 % (massa) gacha etadi. Separatorlarda gazlarni ajratish bilan bir vaqtda neftdagi mexanik jinslar va suvni katta miqdorini ajratish uchun tindirish jarayoni o‘tkaziladi.
Neftni qayta ishlash zavodlariga beriladigan neftlar GOST 9965-62 ga mos bo‘lishi kerak. Neftdagi xloridlar, suv va qo‘shimchalar miqdori quyidagi jadvalda keltirilgan.
Jadval № 1

Xloridlar	40 mg/l
Suv	0,1% (massa)
Mexanik qo‘shimchalar	0,05 % (massa)